Hüseynbala Əbdürəhimov

Hüseynbala Əbdürəhimov.png
Əbdürəhimov Hüseynbala Yusif oğlu
Doğum tarixi	21 yanvar 1930(1930-01-21)
Təhsili	• Nuxa Kənd Təsərrüfatı Texnikumu (1943–1946)  • Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu (1949–1954)  • Azərbaycan SSR Elmi Tədqiqat Əkinçilik İnstitutu (1954–)
Mükafatları

Hüseynbala Əbdürəhimov (–) — kənd təsərrüfatı elmləri namizədi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi.

Haqqında məlumatlar

21 yanvar 1930-cu il tarixdə anadan olub.

Təhsili

1937 – 1943-cü illərdə Nuxa şəhər 11 №-li orta məktəbində,

1943 – 1946-cı illərdə Nuxa Kənd Təsərrüfatı Texnikumunda,

1949 – 1954-cü illərdə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunda təhsil alıb.

1959-cü ildə Azərbaycan SSR Elmi Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun aspiranturasına daxil olub.

Əmək fəaliyyəti

1946-cı ildən Nuxa rayon Aşağı Küngüt kolxozunda aqrotexnik,

1958-ci ildən Zaqatala rayonundakı Azərbaycan Dövlət seleksiya stansiyasının dayaq məntəqəsinin müdiri, sonra Azərbaycan SSR Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Toxumçuluq İdarəsində baş aqronom,

1959-cu ildən Azərbaycan SSR Elmi Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunda əvvəlcə kiçik elmi işçi,

1964-cü ildən baş elmi işçi,

1993-cü ildən aparıcı elmi işçi vəzifəsində çalışıb.

Elmi fəaliyyəti

“Cənubi Muğanın dəmyə və suvarma şəraitində müxtəlif yerli, seleksiya və gələcəkli (perspektivli) buğda sortlarının bioloji və təsərrüfat xüsusiyyətləri” mövzusunda prof. E.N.Sinskayanın rəhbərliyi altında tədqiqat aparıb,

1964-cü ildə Ümumittifaq Bitkiçilik İnstitutunun Elmi Şurasında (Leninqrad) namizədlik dissertasiyasını müdafiə edib.

65-dən artıq elmi əsərin və 5 çap vərəqi həcmdə kitabçanın müəllifidir. Bu əsərlərdə payızlıq taxılların müxtəlif seleksiya üsullarından alınmış hibrid formaların seçilməsindən, onların bioloji və təsərrüfat xüsusiyyətlərindən, yeni sortların becərilmə texnologiyasından, toxumçulugundan, yeni rayonlaşmış sortların seçilməsi və yerləşdirilməsindən və s. bəhs edib.

Digər

Tbilisi şəhərində fəaliyyət göstərən Zaqafqaziya Seleksiya Mərkəzinin, Azərbaycan Seleksiya və Genetika Cəmiyyətinin Rəyasət Heyətinin üzvü idi. 1982-ci ildə "Şərəf Nişanı" ordeninə, 1983-cü ildə ÜİXTNS-nin bürünc medalına, 1986-cı ildə "Əmək veteranı" adına və 1987-ci ildə "SSRİ ixtiraçısı" nişanına layiq görülmüşdür. 1992-ci ildə Azərbaycan Elmi Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun Elmi Şurasının qərarı ilə ona taxılçılığın inkişaf etdirilməsində uzunmüddətli səmərəli əməyinə və elmi fəaliyyətinə görə "Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi" fəxri adı verilməsi üçün Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi qarşısında vəsatət qaldırılmışdır.

Təltif və mükafatları

• “Şərəf Nişanı” ordeni (1982);
• SSRİ XTNS-nin bbirünc medalı (1983);
• “Əmək veteranı” medalı (1986);
• “Azərbaycan Respublikasının əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi” fəxri adı (1992).

Ədəbiyyat

1. Məmmədov Ə., Xalıqov F. Əbdürəhimov Hüseynbala // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I  cild. — Səhifələrin sayı:  582. — Səh.: 109-111. — 1.000 nüsx.

Hüseynbala Əbdürəhimov 1930-cu ildə |: . doğulmuş, ibtidai və natamam orta təhsilini | .4 2” Nuxa şəhər 11 saylı orta məktəbdə aldıqdan sonra 1943-cü ildə Nuxa Kənd Təsərrüfatı Texnikumuna daxil olmuş və oranı bitirib. 1946-cı ildə Nuxa rayon Aşağı Küngüt kolxozunda aqrotexnik işləmişdir.

1949 - 1954-cü illərdə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunda təhsil aldıqdan sonra göndərişlə 1958-ci ildə Zaqatala rayonunun Azərbaycan Dövlət seleksiya stansiyasının dayaq məntəqə müdiri, sonra Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Toxumçuluq İdarəsinə baş aqronom vəzifəsinə köçürülmüşdür. 1959-cü ildə Azərbaycan Elmi Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun aspiranturasına daxil olub, "Cənubi Muğanın dəmyə və suvarma şəraitində müxtəlif yerli, seleksiya və gələcəkli (perspektivli) buğda sortlarının biololi və təsərrüfat xüsusiyyətləri" mövzusunda prof. E.N.Sinskayanın rəhbərliyi altında tədqiqat aparıb, 1964-cü ildə Leninqrad şəhərində Ümumittifaq Bitkiçilik İnstitutunun Elmi Şurasında

müdafiə edib elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almışdır.

Aspiranturadan sonra həmin institutda qalıb, əvvəlcə kiçik elmi işçi, 1964-cü ildən isə baş elmi işçi, daha sonra 1993cü ildən aparıcı elmi işçi işləmişdir. Cənubi Muğan və ŞəkiZaqatala rayonlarında payızlıq buğdaların məhsuldarlığının artırılmasına böyük əmək sərf etmiş, gərgin və çoxillik seleksiya işi nəticəsində dən keyfiyyəti yüksək olan və quraqlığa davamlılığı ilə əvvəlki buğda sortlarından fərqlənən "Muğan" payızlıq bərk buğda sortu 1979-cu ildə respublikamızın 4 regionunda (I - П - TV - VIID , "Pərzivan - 1" payızlıq yumşaq buğda sortu isə 1990-cı ildə Şəki-Zaqatala regionu üçün rayonlaşdırılmışdır. Bu sortlar respublikamızın müxtəlif rayonlarında - Cəlilabad, Masallı, Yardımlı, Lerik, Kürdəmir, Biləsuvar, Şamaxı, Şəki, Oğuz, Zaqatala, İsmayıllı, Ağdam, Füzuli və s. geniş sahələrdə səpilmiş və hər hektardan əvvəlki illərdəkindən 3 - 5 sentnerdən artıq məhsul toplanmışdır ki, bunların iqtisadi səmərəsi hər ildə milyon və milyard manatlar təşkil etmişdir.

Bunlardan başqa, bir çox perspektivli (gələcəkli) hibrid bərk və yumşaq payızlıq buğda sortları - "Leukurum", "Eritromelan 1076", "Pərzivan 2" və "Şəki 1" yaradılmış ki, onlardan "Şəki 1" yumşaq buğda sortu hazırda Dövlət sınağında ikinci ildir ki, müxtəlif torpaq-iqlim şəraitində yoxlanır. Bu sort Şəki-Zaqatala bölgəsində ən qorxulu olan füzarioz xəstəliyinə və yatmaya qarşı davamlı olub, yüksək məhsuldarlığı digər sortlardan 5 - 10 sentner artıq məhsul verməsi ilə üstündür.

65-dən artıq elmi əsərin və 5 çap vərəqi həcmdə kitabçanın müəllifidir. Bu əsərlərdə payızlıq taxılların müxtəlif seleksiya üsullarndan, alınmış hibrid formaların seçilməsindən, onların bioloği və təsərrüfat xüsusiyyətlərindən, yeni sortların becərilmə

texnologiyasından, toxumçuluğundan, yeni rayonlaşmış sortların seçilməsi və yerləşdirilməsindən və s. bəhs edilir. 110

|

ир кл, ..—..——....——...——.-.——.2720. 0022020002...

Кас

әст ор

Onun Moskva, Leninqrad, Kuybışev, Odessa, Kiyev, Daşkənd, Aşqabad, Tbilisi, Mironovka, Yerevan, Riqa, Vilnüs və s. şəhərlərdə elmi simpozium, konfrans və elmi yığıncaqlarda iştirak edib, çıxışları və məqalələri çap olunmuşdur.

H.Əbdürəhimov Tbilisi şəhərində yaradılan Zaqafqaziya respublikaları "Seleksiya" mərkəzinin, Azərbaycan Seleksiya və Genetika Cəmiyyətinin Rəyasət Heyətinin və respublika "Bilik" cəmiyyətinin üzvü olmuşdur. 1982-ci ildə "Şərəf Nişanı" ordeninə, 1983-cü ildə ÜİXTNS-nin bürünc medalına, 1986-cı ildə "Əmək veteranı" adına və 1987-ci ildə "SSRİ ixtiraçısı" nişanına layiq görülmüşdür. 1992-ci ildə Azərbaycan Elmi Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun Elmi Şurasının qərarı ilə ona taxılçılığın inkişaf etdirilməsində uzunmüddətli səmərəli əməyinə və elmi fəaliyyətinə görə "Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi" fəxri adı verilməsi üçün Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi qarşısında vəsatət qaldırılmışdır.