Şəki Ensiklopediyası

Şəki qəzası: Redaktələr arasındakı fərq

Məqalə Müzakirə

Şəki qəzası (redaktə)

17:22, 25 aprel 2021 versiyası

45 bayt əlavə edildi ,  25 aprel 2021
redaktənin izahı yoxdur
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
(2 redaktor tərəfindən edilmiş 3 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
[[Kateqoriya:Ş]]{{Ləğv olunmuş inzibati ərazi
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]]{{Ləğv olunmuş inzibati ərazi
  |Coğrafi region                = Cənubi Qafqaz
  |Coğrafi region                = Cənubi Qafqaz
  |Adı                            = Şəki qəzası
  |Adı                            = Şəki qəzası
Sətir 17: Sətir 17:
  |Dövlət-1                      =  '''Rusiya İmperiyası''', <br/> Kaspi vilayəti
  |Dövlət-1                      =  '''Rusiya İmperiyası''', <br/> Kaspi vilayəti
  |Bayraq-1                      = [[Şəkil:Flag of Russia.svg|link=|55px]]
  |Bayraq-1                      = [[Şəkil:Flag of Russia.svg|link=|55px]]
  |İllər-1                        = 1840  –  1846
  |İllər-1                        = 1840–1846
  |Dövlət-2                      =  '''Rusiya İmperiyası''',<br/> Şamaxı/Bakı qub.
  |Dövlət-2                      =  '''Rusiya İmperiyası''',<br/> Şamaxı/Bakı qub.
  |Bayraq-2                      = [[Şəkil:Flag of Russia.svg|link=|55px]]
  |Bayraq-2                      = [[Şəkil:Flag of Russia.svg|link=|55px]]
  |İllər-2                        = 1846 – 1867
  |İllər-2                        = 1846–1867
  |Dövlət-3                      = '''Rusiya İmperiyası''',<br/> Yelizavetpol qub.
  |Dövlət-3                      = '''Rusiya İmperiyası''',<br/> Yelizavetpol qub.
  |Bayraq-3                      = [[Şəkil:Flag of Russia.svg|link=|55px]]
  |Bayraq-3                      = [[Şəkil:Flag of Russia.svg|link=|55px]]
  |İllər-3                        = 1867 – 1917
  |İllər-3                        = 1867–1917
  |Dövlət-4                      =  '''Zaqafqaziya DFR''', Yelizavetpol qub.
  |Dövlət-4                      =  '''Zaqafqaziya DFR''', Yelizavetpol qub.
  |Bayraq-4                      = [[Şəkil:Flag of the Transcaucasian Federation.svg|link=|55px]]
  |Bayraq-4                      = [[Şəkil:Flag of the Transcaucasian Federation.svg|link=|55px]]
Sətir 29: Sətir 29:
  |Dövlət-5                      =  '''Azərbaycan Resp.''', <br/> Gəncə qub.
  |Dövlət-5                      =  '''Azərbaycan Resp.''', <br/> Gəncə qub.
  |Bayraq-5                      = [[Şəkil:Flag of Azerbaijan 1918.svg| link=|55px]]
  |Bayraq-5                      = [[Şəkil:Flag of Azerbaijan 1918.svg| link=|55px]]
  |İllər-5                        = 1918 – 1920
  |İllər-5                        = 1918–1920
  |Dövlət-6                      = '''Azərbaycan SSR'''
  |Dövlət-6                      = '''Azərbaycan SSR'''
  |Bayraq-6                      = [[Şəkil:Flag_of_Azerbaijan_SSR_(1920-1921).svg|link=|55px]]
  |Bayraq-6                      = [[Şəkil:Flag_of_Azerbaijan_SSR_(1920-1921).svg|link=|55px]]
  |İllər-6                        = 1920 – 1922
  |İllər-6                        = 1920–1922
  |Dövlət-7                      = '''ZSFSR''',<br/> Azərb. SSR
  |Dövlət-7                      = '''ZSFSR''',<br/> Azərb. SSR
  |Bayraq-7                      = [[Şəkil:Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg|link=|55px]]
  |Bayraq-7                      = [[Şəkil:Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg|link=|55px]]
  |İllər-7                        = 1922 – 1924
  |İllər-7                        = 1922–1924
  |Dövlət-8                      =  '''SSRİ''',<br/>ZSFSR,  Az. SSR
  |Dövlət-8                      =  '''SSRİ''',<br/>ZSFSR,  Az. SSR
  |Bayraq-8                      = [[Şəkil:Flag_of_the_Soviet_Union.svg|link=|55px]]
  |Bayraq-8                      = [[Şəkil:Flag_of_the_Soviet_Union.svg|link=|55px]]
  |İllər-8                        = 1924 – 1929
  |İllər-8                        = 1924–1929
  |Commons                        = }}
  |Commons                        = }}
'''Şəki qəzası''' ('''Nuxa qəzası''') — 1840 – 1929-cu illər arasında Cənubi Qafqazda inzibati ərazi. İnzibati mərkəzi Nuxa şəhəri idi. Cənubi Qafqazın Rusiya İmperiyasının tərkibində olduğu dövrdə – 22 (10) aprel  1840 il tarixli “Zaqafqaziyada inzibati islahat qanunu”na əsasən, Şəki əyalətinin yerində və Kaspi vilayətinin tərkibinə yaradılmışdır. Kaspi vilayətinin 1846-cı ildə ləğv olunmasından sonra, əvvəl Kaspi vilayətinin yerində yaradılmış Şamaxı quberniyasının (1859-cu ildən Bakı quberniyası) tərkibində saxlanılsa da, 1867-ci ilin sonunda Bakı quberniyasının tərkibindən çıxarılaraq yeni yaradılmış Yelizavetpol quberniyasının tərkibinə verilmişdir. 1873 ildə  ərazisinin bir hissəsində ayrıca bir qəza – Ərəş qəzası, təşkil edilmiş və bununla da ərazisi yarıbayarı kiçildilmişdir.  
'''Şəki qəzası''' ('''Nuxa qəzası''') — 1840–1929-cu illər arasında Cənubi Qafqazda inzibati ərazi. İnzibati mərkəzi Nuxa şəhəri idi. Cənubi Qafqazın Rusiya İmperiyasının tərkibində olduğu dövrdə – 22 (10) aprel  1840 il tarixli “Zaqafqaziyada inzibati islahat qanunu”na əsasən, [[Şəki əyaləti|Şəki əyalətinin]] yerində və Kaspi vilayətinin tərkibinə yaradılmışdır. Kaspi vilayətinin 1846-cı ildə ləğv olunmasından sonra, əvvəl Kaspi vilayətinin yerində yaradılmış Şamaxı quberniyasının (1859-cu ildən Bakı quberniyası) tərkibində saxlanılsa da, 1867-ci ilin sonunda Bakı quberniyasının tərkibindən çıxarılaraq yeni yaradılmış Yelizavetpol quberniyasının tərkibinə verilmişdir. 1873-cü ildə  ərazisinin bir hissəsində ayrıca bir qəza – Ərəş qəzası, təşkil edilmiş və bununla da ərazisi yarıbayarı kiçildilmişdir.  


Qəza Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918-1920)<ref>Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə (1918-1920) ölkə Bakı, Gəncə və Zaqatala quberniyalarına bölündü. Çar Rusiyası dövründəki Yelizavetpol quberniyası isə artıq “Gəncə quberniyası” adlanırdı.</ref> və Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının ilk 9 ili ərzində də inzibati-ərazi kimi mövcud olmuşdur. 1929-cu ildə ləğv edilmiş, ərazisi yeni yaradılmış [[Zaqatala-Şəki mahalı|Zaqatala-Şəki mahalına]] daxil edilmişdir.  
Qəza Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918-1920)<ref>Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə (1918-1920) ölkə Bakı, Gəncə və Zaqatala quberniyalarına bölündü. Çar Rusiyası dövründəki Yelizavetpol quberniyası isə artıq “Gəncə quberniyası” adlanırdı.</ref> və Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının ilk 9 ili ərzində də inzibati-ərazi kimi mövcud olmuşdur. 1929-cu ildə ləğv edilmiş, ərazisi yeni yaradılmış [[Zaqatala-Şəki mahalı|Zaqatala-Şəki mahalına]] daxil edilmişdir.  


Qəza 1840-1846-cı illərdə “Şəki qəzası”, 1846-1918-ci illərdə isə “Nuxa qəzası” adlanmışdı. 1918-1929-cu illərdə qəza həm “Nuxa qəzası” və həm də “Şəki qəzası” adlanırdı. Məsələn, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə parlament müzakirələrində qəzanın adı “Şəki qəzası” şəklində işlədilirdi. 1925-ci ildən 1929-cu ilə qədər – qəzanın ləğv edilməsinə qədər, qəzanın rəsmi qəzeti olan [[“Şəki fəhləsi” qəzeti|“Şəki fəhləsi” qəzetində]]  qəzanın adı "Şəki qəzası" olaraq göstərilir. Lakin paralel olaraq eyni dövrə aid rusca statistik mənbələrdə qəzanın adı həm də “Nuxa qəzası” göstərilməkdə davam edirdi.
Qəza 1840–1846-cı illərdə “Şəki qəzası”, 1846–1918-ci illərdə isə “Nuxa qəzası” adlanmışdı. 1918–1929-cu illərdə qəza həm “Nuxa qəzası” və həm də “Şəki qəzası” adlanıb. Məsələn, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə parlament müzakirələrində qəzanın adı “Şəki qəzası” şəklində işlədilirdi. 1925-ci ildən 1929-cu ilə qədər – qəzanın ləğv edilməsinə qədər, qəzanın rəsmi qəzeti olan [[“Şəki fəhləsi” qəzeti|“Şəki fəhləsi” qəzetində]]  qəzanın adı “Şəki qəzası” olaraq göstərilir. Lakin paralel olaraq eyni dövrə aid rusca statistik mənbələrdə qəzanın adı həm də “Nuxa qəzası” göstərilməkdə davam edirdi.


== Tarixi coğrafiyası ==
== Tarixi coğrafiyası ==
Sətir 152: Sətir 152:


1926-cı ildə isə qəza ərazisi inzibati cəhətdən 7 hissəyə bölünmüşdü. Bunlardan biri Nuxa şəhəri, 6-sı isə  (Aşağı Göynük, Vartaşen,  Cəfərabad, Qutqaşen, Nic, Xaldan) dairə idi.
1926-cı ildə isə qəza ərazisi inzibati cəhətdən 7 hissəyə bölünmüşdü. Bunlardan biri Nuxa şəhəri, 6-sı isə  (Aşağı Göynük, Vartaşen,  Cəfərabad, Qutqaşen, Nic, Xaldan) dairə idi.
[[File:Shaki fahlasi - 24.01.1925 (№6(393)).JPG|300px|thumb|"Şəki fəhləsi" qəzeti, 24.01.1925 (№6 (393)); qəzet Şəki qəza Kommunist (b) firqəsi, icraiyyə komitəsi nəşr əfkarı. ]]
[[File:Shaki fahlasi - 24.01.1925 (№6(393)).JPG|300px|thumb|“Şəki fəhləsi” qəzeti, 24.01.1925 (№6 (393)); qəzet Şəki qəza Kommunist (b) firqəsi, icraiyyə komitəsi nəşr əfkarı. ]]
[[File:Shaki_fahlasi_-_aprel.1929_(№24(692)).JPG|300px|thumb|"Şəki fəhləsi" qəzeti, aprel, 1929 (№24 (692)); qəzet Şəki qəza K (b) F, icraiyyə komitəsi və Həmkarlar ittifaqının orqanı. ]]
[[File:Shaki_fahlasi_-_aprel.1929_(№24(692)).JPG|300px|thumb|“Şəki fəhləsi” qəzeti, aprel, 1929 (№24 (692)); qəzet Şəki qəza K (b) F, icraiyyə komitəsi və Həmkarlar ittifaqının orqanı. ]]


==Statistik məlumatlar==
==Statistik məlumatlar==
Mənbə — "https://sheki.org/wiki/Xidməti:MobileDiff/21846...22301"