14.599
redaktə
(Səhifəni 'Kateqoriya:Ş{{Musiqiçi | Adı = Şəfiqə Axundova | Orijinal adı = | Şəkil = Shafiqa Axundova.jpg | Şəkil başlığı...' ilə yarat) |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
(2 fərqli redaktor tərəfindən edilmiş 44 dəyişiklik göstərilmir) | |||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
[[Kateqoriya: | [[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış musiqiçilər]] | ||
{{Musiqiçi | |||
| Adı = Şəfiqə Axundova | | Adı = Şəfiqə Axundova | ||
| Orijinal adı = | | Orijinal adı = Axundova Şəfiqə Qulam qızı | ||
| Şəkil = | | Şəkil = Şəfiqə Axundova3.jpg | ||
| Şəkil | | Şəkil məlumat = Şəfiqə Axundova, 2012-ci il | ||
| Şəkil ölçüsü = | | Şəkil ölçüsü = | ||
| Fəaliyyəti = ifaçı olmayan personal | | Fəaliyyəti = ifaçı olmayan personal | ||
Sətir 9: | Sətir 10: | ||
| Ləqəblər = | | Ləqəblər = | ||
| Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1924|1|21}} | | Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1924|1|21}} | ||
| Doğum yeri = Nuxa | | Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Şəki qəzası]], {{AzSSR}}, {{ZSFSR}}, {{SSRİ}} | ||
| Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|2013|7|26|1924|1|21}} | | Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|2013|7|26|1924|1|21}} | ||
| Vəfat yeri = | | Vəfat yeri = Bakı, {{AZE}} | ||
| Dəfn yeri = II Fəxri Xiyaban | | Dəfn yeri = II Fəxri Xiyaban, Bakı, {{AZE}} | ||
| Vətəndaşlıq = {{SSRİ}}→{{AZE}} | | Vətəndaşlıq = {{SSRİ}}→{{AZE}} | ||
| Mənşə = azərbaycanlı | | Mənşə = azərbaycanlı | ||
| Musiqi aləti = | | Musiqi aləti = | ||
| Səs tembri = | | Səs tembri = | ||
| Təhsili = Üzeyir Hacıbəyov adına | | Təhsili = Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində (1943 – 1944) | ||
| Üslub = | |||
Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası, Boris Zeydmanın kompozisiya sinfi (1951 – 1956) | |||
| Üslub = | |||
| Peşəsi = bəstəkar | | Peşəsi = bəstəkar | ||
| Fəaliyyət illəri = | | Fəaliyyət illəri = | ||
| Əlaqələri = | | Əlaqələri = | ||
| Albom şirkəti = | | Albom şirkəti = | ||
| Atası = [[Qulam Axundov]] | |||
| Veb saytı = | | Veb saytı = | ||
| Mükafatları = | | Mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının xalq artisti|1998}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1973}} <br/>{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2005}}{{"Şərəf Nişanı" ordeni|1959}} {{"Əmək veteranı" medalı}} {{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı}} | ||
| imdb_id = | | imdb_id = | ||
| İmzası = | | İmzası = | ||
| Commons = Shafiga Akhundova | | Commons = Shafiga Akhundova | ||
}} | }} | ||
'''Şəfiqə Axundova''' (1924 – 2013) — görkəmli Azərbaycan bəstəkarı, [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]], Şərqdə opera yazmış ilk qadın bəstəkar. | |||
== Haqqında məlumatlar == | |||
21 yanvar 1924-cu il tarixdə Nuxada anadan olub. | |||
=== Təhsili === | |||
1943 – 1944-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində, | |||
1951 – 1956-cı illərdə isə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında – Boris Zeydmanın kompozisiya sinfində təhsil alıb. | |||
=== Yaradıcılığı === | |||
1938-ci ildə – yeddinci sinifdə oxuyarkən, “Röya” və “Qəlbimiz” mahnılarını bəstələyib. | |||
Nizami Gəncəvinin 800 illik yubileyi ərəfəsində isə “Nə gözəlsən” və “Ay nigar” romanslarını yazıb. | |||
1944-cü ildə Üzeyir Hacıbəyovun məsləhəti ilə Azərbaycan SSR-in himninin yaradılması üçün keçirilən müsabiqədə iştirak edib və Azərbaycan SSR himnini Dövlət Filarmoniyasında dövlət komissiyası qarşısında ilk dəfə o, ifa edib. | |||
Daha sonra “Balam”, “Sevgilim”, “Vətən məhəbbəti”, “Nə gözəlsən”, “Çiçək”, “Hind qızı”, “Nə gözəldir kəndimiz” və s. mahnılarını bəstələyib. | |||
1948-ci ildə Moskvada keçirilən plenumda onun da vokal əsərləri ifa olunub. | |||
Şəfiqə Axundova orkestr üçün “Cahanda”, “Mənim qəlbim”, “Sənin məhəbbətin”, “Qələbə bizimdir”, simfonik orkestr üçün “Nuxa rapsodiyası”, “Üç pyes”, “Qəzəl” (M.Rahimin sözlərinə) melodiyalarını, həmçinin, C.Cabarlının “Aydın”, B.Vahabzadənin “Vicdan”, H.Seyidbəylinin “Böyük ürək” tamaşalarının, “Ev bizim, sirr bizim” musiqili komediyasının musiqisini bəstələyib. | |||
1972-ci ildə isə [[:az:Gəlin qayası (opera)|“Gəlin qayası”]] operasını yazıb (Süleyman Rəhimovun eyniadlı povestinin motivləri əsasında). Bu bütün Şərqdə qadın tərəfindən yazılmış ilk opera olub. | |||
== | === Vəfatı === | ||
Həyatının son illərində Şəfiqə Axundovanın səhhəti xeyli pisləşmişdi. Ayaqlarında, nitqində və yemək qəbulunda problemlər yaranmışdı. 11 iyul 2013-cü il tarixdə Şəkidə olarkən səhhəti qəflətən daha da pisləşmiş, əvvəl Şəki Mərkəzi rayon Xəstəxanasının, sonra isə 1 saylı Bakı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilmiş, növbəti günlərdə vəziyyəti bir qədər yaxşılaşsa da, 26 iyul tarixdə saat 12 radələrində reanimasiya şöbəsində vəfat etmişdir. 27 iyul tarixdə Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrında təşkil olunmuş vida mərasimindən sonra Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir. | |||
== | === Digər === | ||
Tanınmış mədəniyyət xadimi [[Qulam Axundov|Qulam Axundovun]] qızı, ilk azərbaycanlı qadın alim, pedoqoq [[Zümrüd Axundova|Zümrüd Axundovanın]] bacısıdır. | |||
== | === Təltif və mükafatları === | ||
* [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]], 1959. | |||
* [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]], 1973. | |||
* [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]], 1998. | |||
* [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|Şöhrət ordeni]], 2004. | |||
== Filmoqrafiya == | === Filmoqrafiya === | ||
# [[Azərbaycan elləri (film, 1976)]] | # [[:az:Azərbaycan elləri (film, 1976)|Azərbaycan elləri (film, 1976)]]. | ||
# [[Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)]] | # [[:az:Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)|Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)]]. | ||
# [[Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)]] | # [[:az:Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)|Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)]]. | ||
== Ədəbiyyat == | == Ədəbiyyat == | ||
* | *{{ŞAZ|1|53 – 55}} | ||
*{{cite news |last= |first= |title=Состоялась церемония прощания с композитором Шафигой Ахундовой |date=27 июля 2013 16:07 |publisher=news.day.az |work= |location= |url=https://news.day.az/society/418498.html|language=ru |accessdate= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200323232244/https://news.day.az/society/418498.html |archivedate=29 Jul 2013 - 23 Mar 2020 }} | |||
* Şəfiqə Axundova | *{{cite news |last= |first= |title=Şərqdə ilk opera bəstələyən qadın- Şəfiqə Axundova vəfat edib |date= 26 İyul 2013|publisher=www.bbc.com |work= |location= |url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml |language=az |accessdate= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200329025402/https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml |archivedate= 29 Mar 2020}} | ||
* | *{{Kitab3|başlıq=Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание)|hissə=Ахундова, Шафига Гулам-кызы|nəşr=Версия 3.0|yer=М.|nəşriyyat=Бизнессофт, ИДДК|il=2007}} | ||
*{{cite web |url=https://shekiazerbaijan.blogspot.com/2009/04/unknown-azerbaijanfirst-female-opera.html |title=Unknown Azerbaijan...First female opera composer in the Orient - Shafiga Akhundova... |author=[[Aytən Rustəmova|Aytən Qiyas-Rüstəmova]] |date=April 14, 2009 |website=shekiazerbaijan.blogspot.com |publisher= |language=en |accessdate= |archiveurl = |archivedate = }} | |||
{{Yaxşı məqalə}} | |||
[[ | [[ar:شفيقا أخوندوفا]][[az:Şəfiqə Axundova]][[en:Shafiga Akhundova]][[es:Shafiga Akhundova]][[fa:شفیقه آخوندوا]][[hy:Շաֆիղա Ախունդովա]][[ru:Ахундова, Шафига Гулам кызы]][[tr:Şefika Ahundova]][[uk:Шафіга Гулам кизи Ахундова]] | ||
[[ | |||
[[ | |||
[[ | |||
[[ | |||
[[ | |||
[[ | |||
[[ | |||
[[ |