Varid Fərzəlibəyov

Varid Fərzəlibəyov (1933–1999) — tanınmış ixtiraçı-mühəndis, həvəskar tarzən, bas tarının (bəm tarın) yaradıcısı. Sənətkarlıq və tətbiqi sənətə xüsusi maraq göstərdiyindən ağac oyma sənəti sahəsində də tanınmışdır. Layihələndirdiyi və ağacdan hazırladığı bir sıra suvenirlər Azərbaycan SSR Mədəniyyət Nazirliyi nəzdində fəaliyyət göstərən suvenir fabrikində kütləvi şəkildə istehsal olunub.

Varid Fərzəlibəyov
Fərzəlibəyov Varid Nəsib oğlu
Varid Fərzəlibəyov.
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	2 iyul 1933(1933-07-02)
Doğum yeri	Nuxa (indiki Şəki), Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ
Vəfat tarixi	23 mart 1999 (65 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı
Dəfn yeri	Keşlə qəbiristanlığı, Bakı, Azərbaycan
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan
Həyat yoldaşı	Hicran
Uşaqları	Aytən və Fuad
Təhsili	M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutu, energetika fakültəsi

Haqqında məlumatlar

Varid Fərzəlibəyov, gənclik şəkli.

2 iyul 1933-cü il tarixdə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub.

Təhsili

M.F.Axundov adına Nuxa şəhər 2 №-li orta məktəbini bitirib.

M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun energetika fakültəsində təhsil alıb.

Əmək fəaliyyəti

30 il “Azərelektroişıq” istehsalat birliyində laboratoriya müdiri vəzifəsində çalışıb.

Yaradıcılığı

1962-ci ildə yeni bir musiqi alətini – bas tarını (bəm tarı) ixtira edib. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında İ.Hacıbəyov, Ə.Abbasov, C.Hacıyev, Ə.Bakıxanov, H.Xanməmmədovun iştirakı ilə təşkil olunmuş komissiya bu ixtiraya yüksək qiymət veriblər.

1966-cı ildə bu alətə görə SSRİ miqyasında patent alıb. Bas tarını Sadıqcanın tarından fərqləndirən odur ki, çanağın içindəki arakəsmədə alətin səs tembrini (səs çalarını) dəyişdirən diafraqmalı dəlik var və tarın qoluna birləşən çanaq üstü açıqdır. Bas tarı quruluşuna görə tarın böyük formasıdır, mizrabı adi tar mizrabından iki dəfə böyükdür. Bir qayda olaraq, tarzənlər tərəfindən ifa olunur. Alətin notları bas açarında yazılır.

Yaradıcılığından nümunələr

• 
  Bas tarı (Bəm tar); Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi. 1961.
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Vəfatı

23 mart 1999-ci il tarixdə – 65 yaşında, Bakıda vəfat edib. Bakıda Keşlə qəbiristanlığında dəfn olunub.

Ailəsi

Atası Nəsibbəy Nuxada tanınmış diş həkimi idi. Ailədə beş bacı, iki qardaş olublar.

Varid Fərzəlibəyov Nuxada aqronom Qəni Hüseynov və pedaqoq Tahirə Əkbərovanın qızı Hicranla ailə qurub, bir qızı və bir oğlu olub.

Qızı Aytən Tibb Universitetinin məzunudur və Bakı klinikalarının birində həkim işləyir, Bəxtiyar Mustafayevin nəvəsi Rövşənə ərə gedib və iki qızı var.

Ədəbiyyat

1. Народный струнный музыкальный инструмент типа азербайджанского тара : [arx. 11 Mar 2016 - 4 Dec 2021] : [rus.] // База патентов СССР. — Müraciət tarixi: 22.03.2023.
2. Əlisoy V. Bas-tarı Varid Fərzəlibəyov icad edib // Min bir mahnı : qəzet. — 25 noyabr 2002. — № 16. — Səh. 8-9.
3. Məmmədov Ə., Xalıqov F. Fərzəlibəyov Varid // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Elm, 2007. — 2 cilddə. — II  cild. — Səhifələrin sayı:  428. — Səh.: 138-142. — 600 nüsx. — ISBN 5-8066-1708-4.
4. Bas tar və ya Bəm tar : [arx. 25 Nov 2018 - 30 Mar 2022] // Muğam Ensiklopediyası. — Müraciət tarixi: 22.03.2023.
5. Musiqi alətləri : Tar : [arx. 14 Nov 2008 - 26 Jan 2022] // Musigi Dunyasi. — Müraciət tarixi: 22.03.2023.