Fuad Əbdürrəhmanov

Fuad Əbdürrəhmanov (1915–1971) — görkəmli heykəltəraş-monumentalist, Azərbaycan sovet heykəltəraşlığının banilərindən biri, ikiqat Stalin mükafatı laureatı, Azərbaycan SSR xalq rəssamı, SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının müxbir üzvü.

Fuad Əbdürrəhmanov
Əbdürrəhmanov Fuad Həsən oğlu
Fuad Əbdürrəhmanov.
Doğum tarixi	11 may 1915(1915-05-11)
Doğum yeri	Nuxa (indiki Şəki), Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi	15 iyun 1971 (56 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Təhsili	• Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumu (1929–1932)  • İ.Y.Repin adına Leninqrad Boyakarlıq, Heykəltəraşlıq və Memarlıq İnstitutu (1935–1939)
Mükafatları
Commonsda da Fuad Əbdürrəhmanov ilə əlaqəli mediafayllar var

Haqqında məlumatlar

11 may 1915-ci il tarixdə Nuxada (indiki Şəki), dövlət məmurunun ailəsində anadan olub.

1929-cu ildə ailəvi olaraq əvvəlcə Yevlaxa, az sonra isə Bakıya köçüblər.

Təhsili

1929 – 1932-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumunda,

1935 – 1940-ci illərdə isə İ.Y.Repin adına Leninqrad Boyakarlıq, Heykəltəraşlıq və Memarlıq İnstitutunda təhsil alıb.

Əmək fəaliyyəti

1942 – 1948 illərdə Ə. Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbində dərs deyib.

Yaradıcılığı

Fuad Əbdürrəhmanovun xatirə lövhəsi (Bakı)

Yaradıcılığa portret janrı ilə başlayıb.

XX əsrin 30-cu illərdə Azərbaycan mədəniyyət xadimlərinin büst-portretlərini (Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Mirzə Fətəli Axundov, Üzeyir Hacıbəyov, Asəf Zeynallı və b.), həmçinin “Oxçu” (1934), “Gənc aşıq” (1939) və ilk monumental əsəri olan Füzulinin heykəlini (1939, Nizami adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin lociyasında) yaradıb. Sovet İttifaqı qəhrəmanları G.Əsədovun, İ.Məmmədovun, Q.Məmmədovun, Böyük Vətən müharibəsi qəhrəmanı H.Əliyevin portretləri, Cavanşir, Babək və Koroğlunun dərin psixologizmi və ifadəliliyi ilə seçilən barelyeflərini hazırlayıb.

Obrazların fərdi xüsusiyyəti, xarakterlərin dolğun həlli ilə səciyyələnən Səttar Bəhlulzadə (1947), R.Mustafayev (1947), Həzi Aslanov (qəbirüstü abidə, 1949), B.Bağırova (1951), Səməd Vurğun (1957), Kubalı Xesus (1962) və başqa portretlərin müəllifidir.

Yaradıcılığında monumental heykəltəraşlıq mühüm yer tutub; Nizaminin Gəncədə və Bakıdakı abidələri (hər ikisi tunc, qranit, 1946, 1949; memarlar S.Dadaşov və M.Hüseynov), Bakıda S.Vurğunun abidəsi (tunc, qranit, 1961, memar M.Hüseynov) və s. əsərləri Azərbaycan sovet monumental heykəltəraşlığının ən yaxşı nümunələrindən hesab olunur.

1950 – 1960-cı illərdə milli xüsusiyyətlərlə zəngin olan “Çoban” (gips, 1950, Azərbaycan İncəsənət Muzeyi; tunc , 1951, Tretyakov qalereyası, Moskva), “Azərbaycanlı qadın” (gips, 1951), “Azadlıq” (tunc, 1957; hər ikisi Azərbaycan İncəsənət Muzeyi), “Azad qadın” (tunc, qranit, 1960, memar M.Hüseynov) və s. əsərlərini yaradıb.

Monqolustanın görkəmli dövlət xadimləri Suxe-Bator və marşal X.Çoybalsanın büst-abidələri (hər ikisi mərmər, 1954, MXR, Ulan-Bator), Rudəki (tunc, 1963), S.Ayninin (tunc, 1964) portretləri, Düşənbədə Rüdəkinin (tunc, qranit, 1964, memar M.Hüseynov; SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının qızıl medalına layiq görülüb), Buxarada İbn Sinanın (tunc, qranit, açılışı 1975 ildə olmuşdur; memar H.Muxtarov) abidələri və s. monumental əsərləri Fuad Əbdürrəhmanova bütün dünyada şöhrət qazandırıb. Ömrünün son illərində Sovet İttifaqı qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadənin monumental abidəsini (tunc, qranit, 1973 ildə Bakıda açılışı olmuşdur; memar M.Hüseynov) yaratmışdır.

Əsərləri

• 
  Oxçu, 1934
• 
  Cavanşir
• 
  İskəndərin Nüşabə ilə görüşü
  (İskəndərnamə)
• 
  Nuşirəvan və bayquşların söhbəti
  (Sirlər Xəzinəsi)
• 
  Leyli və Məcnun mədrəsədə
  (Leyli və Məcnun)
• 
• 
• 
  Fərhadın Bisitun dağını yarması
  (Xosrov və Şirin)
• 
  Bəhram Gurun əjdahanı öldürməsi
  (Yeddi Gözəl)
• 
  Nizami Gəncəvinin heykəli, Gəncə, 1946
• 
  Azad qadın heykəli, Bakı, 1960
• 
  Rudəki heykəli, Düşənbə, 1964

Təltif və mükafatları

• “Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adı (1943);
• “Azərbaycan SSR xalq rəssamı” fəxri adı (1956);
• II dərəcəli Stalin mükafatı (1947) — Nizami Gəncəvinin 1946-cı ildə Kirovabadda ucaldılmış heykəlinə görə;
• “Şərəf Nişanı” ordeni (09.06.1949);
• III dərəcəli Stalin mükafatı (1951) — gips «Çoban» heykəlinə görə;
• SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının qızıl medalı (1966);
• “Şərəf Nişanı” ordeni (1960);
• medallar.

Vəfatı

15 iyun 1971-ci il tarixdə – 56 yaşında, Bakıda vəfat edib. Bakıda – Birinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.

Xatirəsi

25 may 2022-ci il tarixdə Nizami Kino Mərkəzində (Bakı) onun haqqında “Monumental həyat” sənədli filminin təqdimatı keçirilib.

Ədəbiyyat

1. ƏBDÜRRƏHMANOV Fuad Hәsәn oğlu // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası  : [10 cilddə] = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы / baş red. C.B.Quliyev. — Bakı: Qızıl Şərq, 1980. — IV  cild. — Səhifələrin sayı:  616. — Səh.: 128-129. — 80.000 nüsx.
2. Məmmədov Ə., Xalıqov F. Əbdürrəhmanov Fuad // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I  cild. — Səhifələrin sayı:  582. — Səh.: 111-112. — 1.000 nüsx.
3. ƏBDÜRRƏHMANOV Fuad Hәsәn oğlu // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası : ensiklopediya  : [25 cilddə] (tiraj: 10 000; 600 s.). — Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, 2018. —VIII  c. — Səh. 179-180. — ISBN 978-9952-441-13-0.
4. Nizami Kino Mərkəzində “Monumental həyat” sənədli filminin təqdimatı keçirilib : [arx. 26.05.2022] // AZƏRTAC. — 2022. — 25 may. — Müraciət tarixi: 26.05.2022.