Gəncə – Qazax arasındakı yolda baş vermiş döyüş (1752): Redaktələr arasındakı fərq

Sətir 135: Sətir 135:
{{sitat2|Bundan (mitropolit Romandan) sonra, ziyarətə gələn insanların hekayələrindən buna (mitropolit Romanın dediklərinə) bənzər bəzi məlumatlar əldə edildi:{{sfn|Бутков П.Г. (часть первая 6) |1869|с=391}}.}}  
{{sitat2|Bundan (mitropolit Romandan) sonra, ziyarətə gələn insanların hekayələrindən buna (mitropolit Romanın dediklərinə) bənzər bəzi məlumatlar əldə edildi:{{sfn|Бутков П.Г. (часть первая 6) |1869|с=391}}.}}  


Bu isə onu göstərir ki, döyüşün tarixi məktuba kiminsə şifahi məlumatı əsasında qeyd edilmişdir, bu heç bir sənədə, etibarlı mənbəyə əsaslanmır və doğru olmaya bilər. Həqiqətən də həmin tarix o dövrün heç bir mənbəsi tərəfindən də təsdiqlənmir, əksinə, o dövrün xronikaları olan  “Car salnaməsi”də və “Hadisələrin təsviri”ndə fərqli tarix göstərilir və adı çəkilən əsərlərdəki tarixlər üst-üstə düşür.
Bu isə onu göstərir ki, döyüşün tarixi məktuba kiminsə şifahi məlumatı əsasında qeyd edilmişdir, bu heç bir sənədə, etibarlı mənbəyə əsaslanmır və doğru olmaya bilər. Həqiqətən də həmin tarix o dövrün heç bir mənbəsi tərəfindən də təsdiqlənmir, əksinə, o dövrün xronikaları olan  “Car salnaməsi”ndə və “Hadisələrin təsviri”ndə fərqli tarix göstərilir və adı çəkilən əsərlərdəki tarixlər üst-üstə düşür.


Əgər “Car salnaməsi”ndə xanların həbs edilməsinin ardınca gürcülərin Gəncə qalasını mühasirəyə almasının göstərilən tarixi Qriqori təqvimi ilə aprelin 1-i dirsə, “Hadisələrin təsviri”ndə də eyni tarix xanların həbs edilməsinin tarixidir. Bundan başqa, “Car salnaməsi”ndə həlledici döyüşün aprelin 8-də, şənbə günü baş verdiyi göstərilirsə, “Hadisələrin təsviri”ndə də göstərilir ki, eyni tarixdə çarlar məğlubiyyətə uğrayaraq geri çəkilmiş, əsir düşmüş xanlar azad olunaraq Gəncəyə – Hacı Çələbinin yanına getmiş, Gəncədəki gürcü tacirləri qarət olunmuşlar. Bu isə o deməkdir ki, bu döyüşlə bağlı “Car salnaməsi”ndə və “Hadisələrin təsviri”ndə göstərilən tarixlər bir-birini təsdiqləyir və hadisələr aşağıdakı xronoloji ardıcıllıq üzrə cərəyan etmişdir:  
Əgər “Car salnaməsi”ndə xanların həbs edilməsinin ardınca gürcülərin Gəncə qalasını mühasirəyə almasının göstərilən tarixi Qriqori təqvimi ilə aprelin 1-i dirsə, “Hadisələrin təsviri”ndə də eyni tarix xanların həbs edilməsinin tarixidir. Bundan başqa, “Car salnaməsi”ndə həlledici döyüşün aprelin 8-də, şənbə günü baş verdiyi göstərilirsə, “Hadisələrin təsviri”ndə də göstərilir ki, eyni tarixdə çarlar məğlubiyyətə uğrayaraq geri çəkilmiş, əsir düşmüş xanlar azad olunaraq Gəncəyə – Hacı Çələbinin yanına getmiş, Gəncədəki gürcü tacirləri qarət olunmuşlar. Bu isə o deməkdir ki, bu döyüşlə bağlı “Car salnaməsi”ndə və “Hadisələrin təsviri”ndə göstərilən tarixlər bir-birini təsdiqləyir və hadisələr aşağıdakı xronoloji ardıcıllıq üzrə cərəyan etmişdir: