Gəncə – Qazax arasındakı yolda baş vermiş döyüş (1752): Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 92: | Sətir 92: | ||
Bu zamandan Hacı Çələbinin sözü məsəl yerinə keçmişdir və indiyədək xas və avam camaatın ağzında söylənməkdədir. | Bu zamandan Hacı Çələbinin sözü məsəl yerinə keçmişdir və indiyədək xas və avam camaatın ağzında söylənməkdədir. | ||
Hacı Çələbi əmr etdi ki, ordu atlansın və təcili surətdə Kürdən keçsin. Onlar yol gedib mənzil keçdilər. Vali bu qəziyyəni eşitdi və bu hadisədən qorxuya düşdü; çünki o keçmişdə Hacı Çələbi qoşununun zərbəsini bir dəfə də görmüşdü<ref name= | Hacı Çələbi əmr etdi ki, ordu atlansın və təcili surətdə Kürdən keçsin. Onlar yol gedib mənzil keçdilər. Vali bu qəziyyəni eşitdi və bu hadisədən qorxuya düşdü; çünki o keçmişdə Hacı Çələbi qoşununun zərbəsini bir dəfə də görmüşdü<ref name=Q31 group=qeyd/>. Çarəsiz qalıb onu qarşıladı{{sfn|Mirzə Adıgözəl bəy (1)|1950|ss=68-70}}...}} | ||
===Döyüş=== | ===Döyüş=== | ||
Mənbələrdə həlledici döyüşün Gəncə – Qazax arasındakı yolda (Molla Məhəmməd əl Cari){{sfn|Molla Məhəmməd əl-Cari (3)|1997|ss=52-53}}, Kür üzərində{{sfn|Бутков П.Г. (часть первая 6) |1869|с=391}}{{sfn|Бутков П.Г. (часть первая 6) |1869|с=91}}{{sfn|Бутков П.Г. (часть третья 5) |1869|с=89}}, Şəmkir tərəfdə (Kərim ağa Şəkixanov){{sfn|Kərim ağa Fateh|1958|s=17}}, Gəncə şəhərindən yuxarı – Qızılqaya adlı yerdə, Şeyx Nizaminin qəbri yaxınlığında (Mirzə Adıgözəl bəy){{sfn|Mirzə Adıgözəl bəy (1)|1950|ss=68, 70}}, yaxud Gəncənin yarım ağaclığında (3,5 km) – Qızılqaya adlı yerdə (Abbasqulu ağa Bakıxanov){{sfn|Bakıxanov A. (1)|2006|s=137}}, baş verdiyi göstərilir<ref name=" | Mənbələrdə həlledici döyüşün Gəncə – Qazax arasındakı yolda (Molla Məhəmməd əl Cari){{sfn|Molla Məhəmməd əl-Cari (3)|1997|ss=52-53}}, Kür üzərində{{sfn|Бутков П.Г. (часть первая 6) |1869|с=391}}{{sfn|Бутков П.Г. (часть первая 6) |1869|с=91}}{{sfn|Бутков П.Г. (часть третья 5) |1869|с=89}}, Şəmkir tərəfdə (Kərim ağa Şəkixanov){{sfn|Kərim ağa Fateh|1958|s=17}}, Gəncə şəhərindən yuxarı – Qızılqaya adlı yerdə, Şeyx Nizaminin qəbri yaxınlığında (Mirzə Adıgözəl bəy){{sfn|Mirzə Adıgözəl bəy (1)|1950|ss=68, 70}}, yaxud Gəncənin yarım ağaclığında (3,5 km) – Qızılqaya adlı yerdə (Abbasqulu ağa Bakıxanov){{sfn|Bakıxanov A. (1)|2006|s=137}}, baş verdiyi göstərilir<ref name="Q32" group="qeyd" />. | ||
Hacı Çələbi xanın öz məktubunda qeyd edir ki, | Hacı Çələbi xanın öz məktubunda qeyd edir ki, | ||
| Sətir 107: | Sətir 107: | ||
“Car salnaməsi”ə görə, | “Car salnaməsi”ə görə, | ||
{{sitat2|Gürcülər şənbə günü, cümədəüləvvəl ayının 23-də (1752-ci il aprelin 8-i) yerlərindən tərpənib qaçmağa hazırlaşarkən Hacı onların getməsindən xəbər tutur və dallarınca düşərək yolda onlara çatır. Qarşıdurma və döyüş həmin şənbə günü günortadan axşamadək davam edir. Hər iki tərəf tüfənglərdən, oxlardan, nizələrdən istifadə edirdi. Kafirlər çətinə düşdüklərini görüb qaçırlar. Gürcü əsgərləri Allah talanın köməyi ilə darmadağın edilirlər, onların müttəfiqləri dağılışır. Bəziləri öldürülür, əsir düşür, həbs edilir, qalanları qaçır. (İrakli və Teymuraz tərəfindən) həbs olunan xanlar xilas olurlar. Valilər gürcü ordusunun başçıları ilə qaçırlar. Onların bütün malları, dəvələri, qatırları, eşşəkləri, çadırları, topu, heyvanları və başqa şeyləri islam ordusuna qalır...<ref name= | {{sitat2|Gürcülər şənbə günü, cümədəüləvvəl ayının 23-də (1752-ci il aprelin 8-i) yerlərindən tərpənib qaçmağa hazırlaşarkən Hacı onların getməsindən xəbər tutur və dallarınca düşərək yolda onlara çatır. Qarşıdurma və döyüş həmin şənbə günü günortadan axşamadək davam edir. Hər iki tərəf tüfənglərdən, oxlardan, nizələrdən istifadə edirdi. Kafirlər çətinə düşdüklərini görüb qaçırlar. Gürcü əsgərləri Allah talanın köməyi ilə darmadağın edilirlər, onların müttəfiqləri dağılışır. Bəziləri öldürülür, əsir düşür, həbs edilir, qalanları qaçır. (İrakli və Teymuraz tərəfindən) həbs olunan xanlar xilas olurlar. Valilər gürcü ordusunun başçıları ilə qaçırlar. Onların bütün malları, dəvələri, qatırları, eşşəkləri, çadırları, topu, heyvanları və başqa şeyləri islam ordusuna qalır...<ref name=Q33 group=qeyd/>{{sfn|Molla Məhəmməd əl-Cari (3)|1997|ss=52-53}}.}} | ||
Qusar polkunun gürcü əsilli poruçikinin izahatı əsasında tərtib edilmiş və 12 iyun (Yuli təqvimi ilə 23 iyun) 1753-cü il tarixdə Həştərxandan Sankt-Peterburqa göndərilmiş məktubda isə göstərilir ki, | Qusar polkunun gürcü əsilli poruçikinin izahatı əsasında tərtib edilmiş və 12 iyun (Yuli təqvimi ilə 23 iyun) 1753-cü il tarixdə Həştərxandan Sankt-Peterburqa göndərilmiş məktubda isə göstərilir ki, | ||
| Sətir 125: | Sətir 125: | ||
Mirzə Adıgözəl bəyə görə, | Mirzə Adıgözəl bəyə görə, | ||
{{sitat2|İlahi feyzlər mühiti və hədsiz işıqlıq mənbəyi olan mərhum, rəhmətlik cənab Şeyx Nizaminin nurani qəbri və pak məzarı yaxınlığında iki ordu bir-birinə yaxınlaşdı. Aralarında qətl və qarət odu alovlandı. Gürcüstan qoşunu biabırcasına sındı. Vali öz ordusuna qayıtmağa fürsət tapa bilməyib qaçdı. Bütün çadırları və ləvazimatı, xanlar ilə birlikdə, yerbəyer Qızılqayada qaldı. Hacı Çələbi Sınıqdan üç ağac (21 km) yuxarıyadək irəliləyib onları təqib etdi. Tiflisin beş ağaclığına (35 km) yetişdi. Qaçmaqda olan gürcü qoşununun qabağını Şəmkirdə, Şəmsəddinlidə və Qazaxda kəsib çox adam tələf etdi. Hacı Çələbi Baydar<ref name= | {{sitat2|İlahi feyzlər mühiti və hədsiz işıqlıq mənbəyi olan mərhum, rəhmətlik cənab Şeyx Nizaminin nurani qəbri və pak məzarı yaxınlığında iki ordu bir-birinə yaxınlaşdı. Aralarında qətl və qarət odu alovlandı. Gürcüstan qoşunu biabırcasına sındı. Vali öz ordusuna qayıtmağa fürsət tapa bilməyib qaçdı. Bütün çadırları və ləvazimatı, xanlar ilə birlikdə, yerbəyer Qızılqayada qaldı. Hacı Çələbi Sınıqdan üç ağac (21 km) yuxarıyadək irəliləyib onları təqib etdi. Tiflisin beş ağaclığına (35 km) yetişdi. Qaçmaqda olan gürcü qoşununun qabağını Şəmkirdə, Şəmsəddinlidə və Qazaxda kəsib çox adam tələf etdi. Hacı Çələbi Baydar<ref name=Q34 group=qeyd/> torpağında səngər qazdırdı. Oğlu Ağakişi bəyi Tiflisdən bəri yaşamaqda olan müsəlmanlara hakim və hökmran təyin etdi. Xanları da öz vətənlərinə göndərdi. Özü qayıdıb Şirvana gəldi{{sfn|Mirzə Adıgözəl bəy (2)|1950|s=89}}.}} | ||
Abbasqulu ağa Bakıxanova görə, | Abbasqulu ağa Bakıxanova görə, | ||