Fətəli xan Xoyski: Redaktələr arasındakı fərq

Şəki Ensiklopediyası materialı
Redaktənin izahı yoxdur
 
(2 redaktor tərəfindən edilmiş 12 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
[[Kateqoriya:F]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|Xoyski Fətəli xan]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış dövlət xadimləri]]
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|Xoyski Fətəli xan]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış dövlət xadimləri]]
{{Dövlət xadimi
{{Dövlət xadimi
| adı                          = Fətəli xan Xoyski
| adı                          = Fətəli xan Xoyski
| orijinal adı                = Xoyski Fətəli xan İsgəndər oğlu
| orijinal adı                = ''Xoyski Fətəli xan İsgəndər oğlu''
| Şəkil                        = Khoysky.jpeg
| Şəkil                        = Fətəli xan Xoyski.png
| şəklin ölçüsü                =  
| şəklin ölçüsü                =  
| Şəkil məlumat                = Fətəli xan Xoyski, 1906-cı il
| Şəkil məlumat                = Fətəli xan Xoyski, 1906-cı il.


| titul                        = Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici işlər naziri
| titul                        = Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici işlər naziri
Sətir 44: Sətir 44:


| doğum tarixi                = {{Doğum tarixi|1875|12|7}}
| doğum tarixi                = {{Doğum tarixi|1875|12|7}}
| doğum yeri                  = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
| doğum yeri                  = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
| vəfat tarixi                = {{Vəfat tarixi və yaşı|1920|6|19|1875|12|7}}
| vəfat tarixi                = {{Vəfat tarixi və yaşı|1920|6|19|1875|12|7}}
| vəfat yeri                  = Tiflis, Gürcüstan Demokratik Respublikası
| vəfat yeri                  = Tiflis, Gürcüstan Demokratik Respublikası
Sətir 53: Sətir 53:
| uşağı                        = [[Tamara xanım Xoyskaya]]
| uşağı                        = [[Tamara xanım Xoyskaya]]
| təhsili                      = Moskva Universiteti (1897)
| təhsili                      = Moskva Universiteti (1897)
| imzası                      =  
| imzası                      = Fatali_Khan_Khoyski_signature.jpg
| Commons                      =  
| Commons                      = Fatali Khan Khoyski
|vəfat səbəbi=                        }}


'''Fətəli xan Xoyski''' – azərbaycanlı ictimai-siyasi xadim, dövlət xadimi, hüquqşünas; 28 may 1918-ci ildə yaranmış Azərbaycan Cümhuriyyətinin əsas qurucularından biri, ilk nazirlər şurası sədri və daxili işlər naziri.   
|vəfat səbəbi                  = sui-qəsd
}}
'''Fətəli xan Xoyski''' (1875–1920) — görkəmli dövlət xadimi; 1918 – 2020-ci illərdə əvvəl Azərbaycan Cümhuriyyətinin nazirlər şurasının sədri və daxili işlər naziri, sonra isə xarici işlər naziri vəzifəsində çalışmışdır.   


== Haqqında məlumatlar ==
== Haqqında məlumatlar ==
7 daekabr 1875-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] anadan olub.  
7 dekabr 1875-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub.  


=== Təhsili ===
=== Təhsili ===
Sətir 72: Sətir 73:
1917-ci ilin oktyabrından 1918-ci ilin aprelinədək Bakı şəhər Dumasına rəhbərlik edib.
1917-ci ilin oktyabrından 1918-ci ilin aprelinədək Bakı şəhər Dumasına rəhbərlik edib.


1917-ci ilin noyabr ayının 15-dən  1918-ci ilin fevral ayının 10-adək Zaqafqaziya komissarlığı nəzdində xalq maarif komissarı olub.
1917-ci ilin noyabr ayının 15-dən  1918-ci ilin fevral ayının 10-dək Zaqafqaziya komissarlığı nəzdində xalq maarif komissarı olub.


1918-ci ilin aprel ayından Zaqafqaziya hökumətinin ədliyyə naziri təyin olunub.
1918-ci ilin aprel ayından Zaqafqaziya hökumətinin ədliyyə naziri təyin olunub.
Sətir 80: Sətir 81:
1918-ci ilin dekabr ayının 26-dan 1919-cu ilin mart ayının 14-dək və
1918-ci ilin dekabr ayının 26-dan 1919-cu ilin mart ayının 14-dək və


1919-cu ilin dekabr ayının 24-dən 1920-ci ilin aprel ayının 1-dək Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici işlər naziri vəzifəsində çalışıb.  
1919-cu ilin dekabr ayının 24-dən 1920-ci ilin aprel ayının 1-dək isə Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici işlər naziri vəzifəsində çalışıb.


=== İctimai-siyasi aktivliyi ===
=== İctimai-siyasi aktivliyi ===
Sətir 86: Sətir 87:
[[Şəkil:Группа депутатов Второй Государственной думы.jpeg|left|thumb|Xoyski (sol tərəfdə oturub) İkinci Dövlət dumasının bir qrup deputatı ilə birlikdə.]]
[[Şəkil:Группа депутатов Второй Государственной думы.jpeg|left|thumb|Xoyski (sol tərəfdə oturub) İkinci Dövlət dumasının bir qrup deputatı ilə birlikdə.]]


Zaqafqaziya Seyminin (10 fevral —  26 may 1918) üzvü idi; Müsavat və demokratik bitərəf qrupun fraksiyasına daxil olmuşdur. Müvəqqəti Azərbaycan Milli Şurasının (27 may — 7 dekabr) üzvü. Mayın 27-dən Milli Şuranın icraiyyə komitəsinin sədri olmuşdur.
Zaqafqaziya Seyminin (10 fevral—26 may 1918) üzvü idi; Müsavat və demokratik bitərəf qrupun fraksiyasına daxil olmuşdur. Müvəqqəti Azərbaycan Milli Şurasının (27 may—7 dekabr) üzvü. Mayın 27-dən Milli Şuranın icraiyyə komitəsinin sədri olmuşdur.


[[Şəkil:Radiogramma of Fatali Khan Khoyski.jpg|thumb|Xoyskinin Azərbaycanın müstəqilliyinin elan edilməsi barədə bir sıra dövlətlərin xarici işlər nazirlərinə göndərdiyi radioqramın surəti. 30 may 1918-ci il.]]
[[Şəkil:Radiogramma of Fatali Khan Khoyski.jpg|thumb|Xoyskinin Azərbaycanın müstəqilliyinin elan edilməsi barədə bir sıra dövlətlərin xarici işlər nazirlərinə göndərdiyi radioqramın surəti. 30 may 1918-ci il.]]


Azərbaycan Parlamentinin (7 dekabr 1918 — 27 aprel 1920) üzvü. Zaqafqaziya respublikalarının nümayəndələri konfransında Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü idi (25 aprel — 30 may 1919, Tiflis).
Azərbaycan Parlamentinin (7 dekabr 1918—27 aprel 1920) üzvü. Zaqafqaziya respublikalarının nümayəndələri konfransında Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü idi (25 aprel—30 may 1919, Tiflis).


=== Ölümü ===
=== Vəfatı ===
Bakıda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Tiflisə köçmüş, orada 19 iyun 1920-ci il tarixdə erməni-qatil tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Dəfn mərasimini Tiflisdəki İran konsulluğu təşkil edib.
Bakıda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Tiflisə köçmüş, orada 19 iyun 1920-ci il tarixdə erməni-qatil tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Dəfn mərasimini Tiflisdəki İran konsulluğu təşkil edib.


Sətir 104: Sətir 105:
Oğlu: Murad Bakıda nəqliyyat idarəsində çalışıb.
Oğlu: Murad Bakıda nəqliyyat idarəsində çalışıb.


Kiçik oğlu: Ənvər Moskvada əməliyyat olunduqdan sonra diabet xəstəliyi səbəbində narkozdan sonra oyanmayıb və vəfat edib.
Kiçik oğlu: Ənvər Moskvada əməliyyat olunduqdan sonra diabet xəstəliyi səbəbindən narkozdan sonra oyanmayıb və vəfat edib.


=== Xatirəsi ===
=== Xatirəsi ===
Sətir 114: Sətir 115:
* Şəkidə əvvəllər Karl Marks adını daşımış küçəyə onun adı verilib.
* Şəkidə əvvəllər Karl Marks adını daşımış küçəyə onun adı verilib.


== Həmçinin, bax: ==
== Ədəbiyyat ==
* [[Xoyskilər]]
# {{kitab3
| müəllif        = Mərdanov M, [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.]]
| hissə          = XOYSKİ Fətəli xan İsgəndər xan oğlu
| hissənin linki  = https://tahirzade.shaki.info/arxiv/abdulla-b%C9%99y-%C9%99f%C9%99ndizad%C9%99
| başlıq          = 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (ensiklopedik soraq kitabı)
| orijinal        =
| link            =
| vikimənbə      =
| cavabdeh        =
| nəşr            = F-İ hərflər
| yer            =  Bakı
| nəşriyyat      =  Təhsil
| il              =  2019
| cild            =  III
| səhifə          =  368–381
| sütunlar        =
| səhifələr      =
| seriya          =
| isbn            =
| doi            =
| tiraj          =
| archiveurl      = https://web.archive.org/web/20210422132317/https://tahirzade.shaki.info/arxiv/f%C9%99t%C9%99li-xan-xoyski
| archivedate    = 22 Apr 2021
| ref            =
}}


=== Video ===
== Video ==
<youtube width="300" height="180">W8ySO-cZFBo</youtube>
<youtube width="300" height="180">W8ySO-cZFBo</youtube>
{{Yoxlanılmış məqalə}}
[[azb:فتحعلی خان خویسکی]][[az:Fətəli xan Xoyski]][[ca:Fatali Khan Khoyski]][[cs:Fatali khan Khoyski]][[de:Fətəli Xan Xoyski]][[en:Fatali Khan Khoyski]][[es:Fətəli xan Xoyski]][[fa:فتحعلی‌خان خویسکی]][[fr:Fatali Khan Khoyski]][[hy:Ֆաթալի խան Խոյսկի]][[id:Fatali Khan Khoyski]][[it:Fatali Khan Khoyski]][[ka:ფათალი ხან ხოისკი]][[kk:Фатали Хан Искендер оглы Хойски]][[pl:Fətəli xan Xoyski]][[pnb:فتح علی خان خوئیسکی]][[ro:Fatali Khan Khoyski]][[ru:Хойский, Фатали Хан Искендер оглы]][[tr:Fetali Han Hoyski]][[uk:Фаталі Хан Хойський]][[ur:فتح علی خان خوئیسکی]]

Səhifəsinin 17:32, 19 iyun 2024 tarixinə olan son versiyası

Fətəli xan Xoyski
Xoyski Fətəli xan İsgəndər oğlu
Fətəli xan Xoyski, 1906-cı il.
bayraqAzərbaycan Cümhuriyyətinin xarici işlər naziribayraq
24 dekabr 1919 — 1 aprel 1920
Sələfi Məmməd Yusif Cəfərov
Xələfi vəzifə ləğv edilib
26 dekabr 1918 — 14 mart 1919
Sələfi Əlimərdan bəy Topçubaşov
Xələfi Məmməd Yusif Cəfərov
bayraqAzərbaycan Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının sədribayraq
28 may 1918 — 14 mart 1919
Sələfi vəzifə təsis edilib
Xələfi Nəsib bəy Yusifbəyli
bayraqAzərbaycan Cümhuriyyətinin daxili işlər naziribayraq
28 may 1918 — 17 iyun 1918
Sələfi vəzifə təsis edilib
Xələfi Behbud xan Cavanşir
bayraqAzərbaycan Cümhuriyyətinin ədliyyə naziribayraq
17 iyun 1918 — 6 oktyabr 1918
Sələfi Xəlil bəy Xasməmmədov
Xələfi Teymur bəy Makinski
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 7 dekabr 1875(1875-12-07)
Doğum yeri Nuxa (indiki Şəki), Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 19 iyun 1920 (44 yaşında)
Vəfat yeri Tiflis, Gürcüstan Demokratik Respublikası
Vəfat səbəbi sui-qəsd
Atası İskəndər xan Xoyski
Uşağı Tamara xanım Xoyskaya
Təhsili Moskva Universiteti (1897)
Avtoqraf İmza
Commonsda da Fətəli xan Xoyski ilə əlaqəli mediafayllar var

Fətəli xan Xoyski (1875–1920) — görkəmli dövlət xadimi; 1918 – 2020-ci illərdə əvvəl Azərbaycan Cümhuriyyətinin nazirlər şurasının sədri və daxili işlər naziri, sonra isə xarici işlər naziri vəzifəsində çalışmışdır.

Haqqında məlumatlar[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

7 dekabr 1875-ci il tarixdə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub.

Təhsili[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

Yelizavetpol gimnaziyasını bitirib.

1897-cı ildə Moskva Universitetinin hüquq fakültəsini bitirib.

Əmək fəaliyyəti[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

1897 – 1907-ci illərdə əvvəl Yelizavetpol dairə məhkəməsi yanında məhkəmə vəzifələri üçün kiçik namizəd təyin olunub; sonra Kutaisi, Zuqdidi və Suxumidə bir neçə il məhkəmə-hüquq sahəsində vəzifələr tutub.

1917-ci ilin oktyabrından 1918-ci ilin aprelinədək Bakı şəhər Dumasına rəhbərlik edib.

1917-ci ilin noyabr ayının 15-dən 1918-ci ilin fevral ayının 10-dək Zaqafqaziya komissarlığı nəzdində xalq maarif komissarı olub.

1918-ci ilin aprel ayından Zaqafqaziya hökumətinin ədliyyə naziri təyin olunub.

1918-ci ilin may ayının 28-dən iyun ayının 17-dək Azərbaycan Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurasının sədri, eyni vaxtda daxili işlər naziri,

1918-ci ilin dekabr ayının 26-dan 1919-cu ilin mart ayının 14-dək və

1919-cu ilin dekabr ayının 24-dən 1920-ci ilin aprel ayının 1-dək isə Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici işlər naziri vəzifəsində çalışıb.

İctimai-siyasi aktivliyi[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

1907-ci ildə Rusiya imperiyasının II Dövlət dumasına deputat seçilib.

Xoyski (sol tərəfdə oturub) İkinci Dövlət dumasının bir qrup deputatı ilə birlikdə.

Zaqafqaziya Seyminin (10 fevral—26 may 1918) üzvü idi; Müsavat və demokratik bitərəf qrupun fraksiyasına daxil olmuşdur. Müvəqqəti Azərbaycan Milli Şurasının (27 may—7 dekabr) üzvü. Mayın 27-dən Milli Şuranın icraiyyə komitəsinin sədri olmuşdur.

Xoyskinin Azərbaycanın müstəqilliyinin elan edilməsi barədə bir sıra dövlətlərin xarici işlər nazirlərinə göndərdiyi radioqramın surəti. 30 may 1918-ci il.

Azərbaycan Parlamentinin (7 dekabr 1918—27 aprel 1920) üzvü. Zaqafqaziya respublikalarının nümayəndələri konfransında Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü idi (25 aprel—30 may 1919, Tiflis).

Vəfatı[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

Bakıda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Tiflisə köçmüş, orada 19 iyun 1920-ci il tarixdə erməni-qatil tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Dəfn mərasimini Tiflisdəki İran konsulluğu təşkil edib.

Ailəsi[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

İslamı qəbul edərək Ceyran xanım adını almış Yevqeniya Vasilevna ilə evli olub.

Üç uşağı vardı: qızı Tamara (1902-1990) və iki oğlu Murad (1910-1973) və Ənvər (1914-1935).

Qızı Tamara xanım Azərbaycan SSR KP MK-nın sədri, Azərbaycan SSR maliyyə xalq komissarı və Tacikistan SSR Kommunist Partiyası MK-nın birinci katibi vəzifəsində işləmiş Mirzə Davud Hüseynova ərə getmişdir.

Oğlu: Murad Bakıda nəqliyyat idarəsində çalışıb.

Kiçik oğlu: Ənvər Moskvada əməliyyat olunduqdan sonra diabet xəstəliyi səbəbindən narkozdan sonra oyanmayıb və vəfat edib.

Xatirəsi[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

Anadan olmasının 120 illiyi münasibəti ilə buraxılmış marka
  • Bakı şəhərin prospektlərindən biri Fətəli xan Xoyskinin adını daşıyır.
  • 1997-ci ildə Azərbaycanda Xoyskiyə həsr olunmuş poçt markası buraxılıb
  • Dəfn olduğu yerdə yəni Tbilisi nəbatat bağının ərazisində qəbirüstü abidəsi ucaldılıb.
  • Bakıda (İstiqlaliyyət küçəsində) Fətəli xan Xoyskinin 1918-ci ildən 1920-ci ilədək yaşamış olduğu evin divarında, barelyef vurulub.
  • Şəkidə əvvəllər Karl Marks adını daşımış küçəyə onun adı verilib.

Ədəbiyyat[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

  1. Mərdanov M, Tahirzadə Ə. XOYSKİ Fətəli xan İsgəndər xan oğlu // 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (ensiklopedik soraq kitabı). — F-İ hərflər. — Bakı: Təhsil, 2019. — III  cild. — Səh.: 368–381. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 22 aprel 2021.

Video[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]