Redaktə edilir: Gəncə – Qazax arasındakı yolda baş vermiş döyüş (1752)
Bu dəyişiklik geri qaytarıla bilər. Lütfən aşağıdakı müqayisəni yoxlayın və bu dəyişikliyi həqiqətən də etmək istədiyinizə əmin olduqdan sonra "Səhifəni qeyd et" düyməsini basaraq dəyişikliyi geri qaytarın.
| Hal-hazırkı versiya | Mətniniz | ||
| Sətir 35: | Sətir 35: | ||
|vikianbar = | |vikianbar = | ||
}} | }} | ||
'''Gəncə – Qazax arasındakı yolda baş vermiş döyüş (1752)''' — Şəki xanı Hacı Çələbi xan ilə gürcü çarları Teymuraz və İrakli arasında 8 aprel 1752-ci il tarixdə Gəncə – Qazax yolunda baş | '''Gəncə – Qazax arasındakı yolda baş vermiş döyüş (1752)''' — Şəki xanı Hacı Çələbi xan ilə gürcü çarları Teymuraz və İrakli arasında 8 aprel 1752-ci il tarixdə Gəncə – Qazax yolunda baş vermiş döyüş. Elmi-tarixi ədəbiyyatda düzgün olmayan “'''Qızılqaya xəyanəti'''” adı ilə tanınır. Lakin “Qızılqaya xəyanəti” əslində gürcü çarları Teymuraz ilə İraklinin Gəncə yaxınlığında – Qızılqaya adlı yerdə, Azərbaycan xanlarına xəyanət etmələrinə və onları həbs etdirmələrinə verilən addır, bu döyüş adı deyil və “Gəncə – Qazax arasındakı yolda baş vermiş döyüş” isə həmin “Qızılqaya xəyanəti”nə cavabdır. Bu döyüşdə Teymuraz və İraklinin ordusu məğlubiyyətə uğradı. Nəticədə, Gəncə, Qazax, Şəmsəddil, Borçalı və İrəvan xanlıqları Teymurazın nəzarətindən çıxdı və Hacı Çələbi xanın nəzarətinə keçdi. | ||
==Haqqında məlumatlar== | ==Haqqında məlumatlar== | ||
| Sətir 74: | Sətir 74: | ||
{{sitat2| Qaradağlı Kazım xan, Pənah xan Cavanşir, Haqverdi (Şahverdi?) xan, Hüseynəli xan, Nəcəfqulu xan.... və sairə xanlar birləşib... (İrakli) xanların hamısını öz çadırına topladı. Ziyafət əsnasında onları həbs etdi. Sonra Gəncə qalası üzərinə hərəkət etdi{{Sfn|Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində, I cild|2010|ss=452, 451, 450}}{{Sfn|Tahirova G.|2010|s=66}}{{Sfn|Tahirova G., 2013}}.}} | {{sitat2| Qaradağlı Kazım xan, Pənah xan Cavanşir, Haqverdi (Şahverdi?) xan, Hüseynəli xan, Nəcəfqulu xan.... və sairə xanlar birləşib... (İrakli) xanların hamısını öz çadırına topladı. Ziyafət əsnasında onları həbs etdi. Sonra Gəncə qalası üzərinə hərəkət etdi{{Sfn|Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində, I cild|2010|ss=452, 451, 450}}{{Sfn|Tahirova G.|2010|s=66}}{{Sfn|Tahirova G., 2013}}.}} | ||
Kərim ağa Şəkixanov | Kərim ağa Şəkixanov da, Mirzə Adıgözəl bəy də İraklinin Cəncəyə heç də öz təşəbbüsü ilə gəlmədiyini, əslində onun Xoy (bu, Mirzə Adıgözəl bəydə yoxdur), Qaradağ, Qarabağ, Gəncə, və Naxçıvan (bu, Kərim ağa Şəkixanovda yoxdur) xanları tərəfindən ora dəvət edildiyini və məqsədlərinin isə Şəkiyə birlikdə hücum etmək olduğunu göstərirlər. Mirzə Adıgözəl bəyə görə, | ||
{{sitat2|Pənah xan, qaradağlı Kazım xan, naxçıvanlı Heydərqulu xan və gəncəli Şahverdi xan məsləhət məclisi qurdular. Onlar belə bir qərara gəldilər ki, bütün Şirvan ölkəsinin hakimi, azad və həmişəlik sahibi-ixtiyarı olan Hacı Çələbi onlarla hesablaşmır və dostluq yolunu düzlüklə getmir. Buna görə lazımdır ki, onu məğrurluq yuxusundan oyatmaq üçün tədbir görsünlər. Sonra ürəklərinin sözünü məktub vasitəsilə Gürcüstan valisi İrakli xana bildirdilər. Vali də özünün bu işdə və bu yolda onlarla yoldaş olduğunu izhar etdi. Onlara yazıb bildirdi ki, tezliklə hərəkət edərək fürsəti itirmədən buraya gəlsinlər. | {{sitat2|Pənah xan, qaradağlı Kazım xan, naxçıvanlı Heydərqulu xan və gəncəli Şahverdi xan məsləhət məclisi qurdular. Onlar belə bir qərara gəldilər ki, bütün Şirvan ölkəsinin hakimi, azad və həmişəlik sahibi-ixtiyarı olan Hacı Çələbi onlarla hesablaşmır və dostluq yolunu düzlüklə getmir. Buna görə lazımdır ki, onu məğrurluq yuxusundan oyatmaq üçün tədbir görsünlər. Sonra ürəklərinin sözünü məktub vasitəsilə Gürcüstan valisi İrakli xana bildirdilər. Vali də özünün bu işdə və bu yolda onlarla yoldaş olduğunu izhar etdi. Onlara yazıb bildirdi ki, tezliklə hərəkət edərək fürsəti itirmədən buraya gəlsinlər. | ||
| Sətir 192: | Sətir 192: | ||
</ref> | </ref> | ||
<ref name=Q30>Fuad Əliyev və Urfan Həsənovun 1997-ci ildə, Elçin Qarayevin isə 2010-cu ildə çap olunmuş “İpəvan xanlığı” kitablarında {{Harvnbaz|Əliyev F., Həsənov U.|1997|pp=57-58}}{{Harvnbaz|Qarayev E.|2010|p=n38 (PDF)}} bu döyüşdə İrəvan xanı kimi Xəlil xanın iştirak etdiyi göstərilir. “Şəki ən qədim zamanlardan günümüzədək” kitabında Abbasqulu isə ağa Bakıxanovun Həsənəli xan əvəzinə səhvən Hüseynəli xan yazdığı ehtimalı irəli sürülür {{Harvnbaz|Mahmudov Y.M.,|2020|p=185}}. Lakin | <ref name=Q30>Fuad Əliyev və Urfan Həsənovun 1997-ci ildə, Elçin Qarayevin isə 2010-cu ildə çap olunmuş “İpəvan xanlığı” kitablarında {{Harvnbaz|Əliyev F., Həsənov U.|1997|pp=57-58}}{{Harvnbaz|Qarayev E.|2010|p=n38 (PDF)}} bu döyüşdə İrəvan xanı kimi Xəlil xanın iştirak etdiyi göstərilir. “Şəki ən qədim zamanlardan günümüzədək” kitabında Abbasqulu isə ağa Bakıxanovun Həsənəli xan əvəzinə səhvən Hüseynəli xan yazdığı ehtimalı irəli sürülür {{Harvnbaz|Mahmudov Y.M.,|2020|p=185}}. Lakin bu səhv ehtimaldır, çünki Hüseynəli xanın adı Hacı Çələbi xanın məktubunda {{Harvnbaz|Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində, I cild|2010|pp=452, 451, 450}}{{Harvnbaz|Tahirova G.|2010|p=66}}{{Harvnbaz|Tahirova G., 2013||p=}} da çəkilir. Çox güman ki o, İrəvan xanlığının qoşununa başçılıq edirmiş. | ||
</ref> | </ref> | ||
| Sətir 601: | Sətir 601: | ||
| ref = Mirzə Adıgözəl bəy (2) | | ref = Mirzə Adıgözəl bəy (2) | ||
}} | }} | ||
# {{ŞXT- | # {{ŞXT-1958|17|ref=Kərim ağa Fateh}} | ||
# {{kitab3 | # {{kitab3 | ||
| müəllif = Bakıxanov A. | | müəllif = Bakıxanov A. | ||
| Sətir 677: | Sətir 677: | ||
| archivedate = 17 Feb 2017 - 26 Mar 2024 | | archivedate = 17 Feb 2017 - 26 Mar 2024 | ||
| ref = Qarayev E. | | ref = Qarayev E. | ||
}} | }} | ||