Redaktə edilir: Fətəli xan Xoyski

[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|Xoyski Fətəli xan]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış dövlət xadimləri]]
{{Dövlət xadimi
| adı                          = Fətəli xan Xoyski
| orijinal adı                 = ''Xoyski Fətəli xan İsgəndər oğlu''
| Şəkil                        = Fətəli xan Xoyski.png
| şəklin ölçüsü                = 
| Şəkil məlumat                = Fətəli xan Xoyski, 1906-cı il.

| titul                        = Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici işlər naziri
| bayraq                       = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg
| bayraq2                      = Flag of Azerbaijan 1918.svg
| dövr əvvəl                   = 24 dekabr 1919
| dövr son                     = 1 aprel 1920
| dövr əvvəl_2                 = 26 dekabr 1918
| dövr son_2                   = 14 mart 1919
| sələfi                       = Məmməd Yusif Cəfərov
| xələfi                       = vəzifə ləğv edilib
| sələfi_2                     = Əlimərdan bəy Topçubaşov
| xələfi_2                     = Məmməd Yusif Cəfərov

| titul_3                      = Azərbaycan Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının sədri
| bayraq_3                     = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg
| bayraq2_3                    = Flag of Azerbaijan 1918.svg
| dövr əvvəl_3                 = 28 may 1918
| dövr son_3                   = 14 mart 1919
| sələfi_3                     = vəzifə təsis edilib
| xələfi_3                     = Nəsib bəy Yusifbəyli

| titul_4                      = Azərbaycan Cümhuriyyətinin daxili işlər naziri
| bayraq_4                     = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg
| bayraq2_4                    = Flag of Azerbaijan 1918.svg
| dövr əvvəl_4                 = 28 may 1918
| dövr son_4                   = 17 iyun 1918
| sələfi_4                     = vəzifə təsis edilib
| xələfi_4                     = Behbud xan Cavanşir

| titul_5                      = Azərbaycan Cümhuriyyətinin ədliyyə naziri
| bayraq_5                     = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg
| bayraq2_5                    = Flag of Azerbaijan 1918.svg
| dövr əvvəl_5                 = 17 iyun 1918
| dövr son_5                   = 6 oktyabr 1918
| sələfi_5                     = Xəlil bəy Xasməmmədov
| xələfi_5                     = Teymur bəy Makinski

| doğum tarixi                 = {{Doğum tarixi|1875|12|7}}
| doğum yeri                   = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
| vəfat tarixi                 = {{Vəfat tarixi və yaşı|1920|6|19|1875|12|7}}
| vəfat yeri                   = Tiflis, Gürcüstan Demokratik Respublikası
| sülaləsi                     =
| atası                        = [[İskəndər xan Xoyski]]
| anası                        = 
| həyat yoldaşı                = 
| uşağı                        = [[Tamara xanım Xoyskaya]]
| təhsili                      = Moskva Universiteti (1897)
| imzası                       = Fatali_Khan_Khoyski_signature.jpg
| Commons                      = Fatali Khan Khoyski

|vəfat səbəbi                  =   }}
'''Fətəli xan Xoyski''' (1875–1919) — görkəmli dövlət xadimi; 1918–2020-ci illərdə əvvəl Azərbaycan Cümhuriyyətinin nazirlər şurasının sədri və daxili işlər naziri, sonra isə xarici işlər naziri vəzifəsində çalışmışdır.  

== Haqqında məlumatlar ==
7 dekabr 1875-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub. 

=== Təhsili ===
Yelizavetpol gimnaziyasını bitirib. 

1897-cı ildə Moskva Universitetinin hüquq fakültəsini bitirib.

=== Əmək fəaliyyəti ===
1897 – 1907-ci illərdə əvvəl Yelizavetpol dairə məhkəməsi yanında məhkəmə vəzifələri üçün kiçik namizəd təyin olunub; sonra Kutaisi, Zuqdidi və Suxumidə bir neçə il məhkəmə-hüquq sahəsində vəzifələr tutub.

1917-ci ilin oktyabrından 1918-ci ilin aprelinədək Bakı şəhər Dumasına rəhbərlik edib.

1917-ci ilin noyabr ayının 15-dən  1918-ci ilin fevral ayının 10-dək Zaqafqaziya komissarlığı nəzdində xalq maarif komissarı olub.

1918-ci ilin aprel ayından Zaqafqaziya hökumətinin ədliyyə naziri təyin olunub.

1918-ci ilin may ayının 28-dən iyun ayının 17-dək Azərbaycan Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurasının sədri, eyni vaxtda daxili işlər naziri, 

1918-ci ilin dekabr ayının 26-dan 1919-cu ilin mart ayının 14-dək və

1919-cu ilin dekabr ayının 24-dən 1920-ci ilin aprel ayının 1-dək isə Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici işlər naziri vəzifəsində çalışıb.

=== İctimai-siyasi aktivliyi ===
1907-ci ildə Rusiya imperiyasının II Dövlət dumasına deputat seçilib.
[[Şəkil:Группа депутатов Второй Государственной думы.jpeg|left|thumb|Xoyski (sol tərəfdə oturub) İkinci Dövlət dumasının bir qrup deputatı ilə birlikdə.]]

Zaqafqaziya Seyminin (10 fevral —  26 may 1918) üzvü idi; Müsavat və demokratik bitərəf qrupun fraksiyasına daxil olmuşdur. Müvəqqəti Azərbaycan Milli Şurasının (27 may — 7 dekabr) üzvü. Mayın 27-dən Milli Şuranın icraiyyə komitəsinin sədri olmuşdur.

[[Şəkil:Radiogramma of Fatali Khan Khoyski.jpg|thumb|Xoyskinin Azərbaycanın müstəqilliyinin elan edilməsi barədə bir sıra dövlətlərin xarici işlər nazirlərinə göndərdiyi radioqramın surəti. 30 may 1918-ci il.]]

Azərbaycan Parlamentinin (7 dekabr 1918 — 27 aprel 1920) üzvü. Zaqafqaziya respublikalarının nümayəndələri konfransında Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü idi (25 aprel — 30 may 1919, Tiflis).

=== Vəfatı ===
Bakıda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Tiflisə köçmüş, orada 19 iyun 1920-ci il tarixdə erməni-qatil tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Dəfn mərasimini Tiflisdəki İran konsulluğu təşkil edib.

=== Ailəsi ===
İslamı qəbul edərək Ceyran xanım adını almış Yevqeniya Vasilevna ilə evli olub.

Üç uşağı vardı: qızı [[Tamara xanım Xoyskaya|Tamara]] (1902-1990) və iki oğlu Murad (1910-1973) və Ənvər (1914-1935).

Qızı Tamara xanım Azərbaycan SSR {{KP MK}}-nın sədri, Azərbaycan SSR maliyyə xalq komissarı və Tacikistan SSR Kommunist Partiyası MK-nın birinci katibi vəzifəsində işləmiş Mirzə Davud Hüseynova ərə getmişdir. 

Oğlu: Murad Bakıda nəqliyyat idarəsində çalışıb.

Kiçik oğlu: Ənvər Moskvada əməliyyat olunduqdan sonra diabet xəstəliyi səbəbində narkozdan sonra oyanmayıb və vəfat edib.

=== Xatirəsi ===
[[Şəkil:Stamp of Azerbaijan 441.jpg|thumb|right|250px|Anadan olmasının 120 illiyi münasibəti ilə buraxılmış marka]]
* Bakı şəhərin prospektlərindən biri  Fətəli xan Xoyskinin adını daşıyır.
* 1997-ci ildə Azərbaycanda Xoyskiyə həsr olunmuş poçt markası buraxılıb
* Dəfn olduğu yerdə yəni Tbilisi nəbatat bağının ərazisində qəbirüstü abidəsi ucaldılıb.
* Bakıda (İstiqlaliyyət küçəsində)  Fətəli xan Xoyskinin 1918-ci ildən 1920-ci ilədək yaşamış olduğu evin divarında, barelyef vurulub.
* Şəkidə əvvəllər Karl Marks adını daşımış küçəyə onun adı verilib.

== Ədəbiyyat ==
# {{kitab3
 | müəllif         = Mərdanov M, [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.]]
 | hissə           = XOYSKİ Fətəli xan İsgəndər xan oğlu
 | hissənin linki  = https://tahirzade.shaki.info/arxiv/abdulla-b%C9%99y-%C9%99f%C9%99ndizad%C9%99
 | başlıq          = 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (ensiklopedik soraq kitabı)
 | orijinal        = 
 | link            = 
 | vikimənbə       = 
 | cavabdeh        = 
 | nəşr            = F-İ hərflər
 | yer             =  Bakı
 | nəşriyyat       =  Təhsil
 | il              =  2019
 | cild            =  III 
 | səhifə          =  368–381
 | sütunlar        =
 | səhifələr       = 
 | seriya          =
 | isbn            = 
 | doi             = 
 | tiraj           = 
 | archiveurl      = https://web.archive.org/web/20210422132317/https://tahirzade.shaki.info/arxiv/f%C9%99t%C9%99li-xan-xoyski
 | archivedate     = 22 Apr 2021
 | ref             = 
}}

== Video ==
<youtube width="300" height="180">W8ySO-cZFBo</youtube>

{{Yoxlanılmış məqalə}} 

[[azb:فتحعلی خان خویسکی]][[az:Fətəli xan Xoyski]][[ca:Fatali Khan Khoyski]][[cs:Fatali khan Khoyski]][[de:Fətəli Xan Xoyski]][[en:Fatali Khan Khoyski]][[es:Fətəli xan Xoyski]][[fa:فتحعلی‌خان خویسکی]][[fr:Fatali Khan Khoyski]][[hy:Ֆաթալի խան Խոյսկի]][[id:Fatali Khan Khoyski]][[it:Fatali Khan Khoyski]][[ka:ფათალი ხან ხოისკი]][[kk:Фатали Хан Искендер оглы Хойски]][[pl:Fətəli xan Xoyski]][[pnb:فتح علی خان خوئیسکی]][[ro:Fatali Khan Khoyski]][[ru:Хойский, Фатали Хан Искендер оглы]][[tr:Fetali Han Hoyski]][[uk:Фаталі Хан Хойський]][[ur:فتح علی خان خوئیسکی]]