Redaktə edilir: Əkrəm Şəkinski

Diqqət: Siz sistemə daxil olmamısınız. Hər hansı dəyişiklik etsəniz, sizin IP-ünvanınız hamıya görünəcək. Əgər daxil olsanız və ya hesab yaratsanız, redaktələriniz sizin redaktor adınıza yazılacaq və digər üstünlüklər də qazanacaqsınız.

Bu dəyişiklik geri qaytarıla bilər. Lütfən aşağıdakı müqayisəni yoxlayın və bu dəyişikliyi həqiqətən də etmək istədiyinizə əmin olduqdan sonra "Səhifəni qeyd et" düyməsini basaraq dəyişikliyi geri qaytarın.

Hal-hazırkı versiya Mətniniz
Sətir 1: Sətir 1:
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış dövlət xadimləri]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]]
[[Kateqoriya:Ə]]{{Dövlət xadimi
{{Dövlət xadimi
| azərbaycan dilində adı      = '''Əkrəm Şəkinski'''
| azərbaycan dilində adı      = Əkrəm Şəkinski
| adın originalı              = Əkrəm Məmmədəmin oğlu Şəkinski
| tam adı                      = ''Şəkinski Əkrəm Məmmədəmin oğlu''
| portret                      = Əkrəm Şəkinski.jpg
| portret                      = Əkrəm_Şəkinski.png
| portretin ölçüsü            = 240
| portretin ölçüsü            =
| izah                        =  
| izah                        = Əkrəm Şəkinski.
 


| titul                        = Azərbaycan Respublikası Geologiya və Mineral Ehtiyatlar Komitəsinin Sədri
| titul                        = Azərbaycan Respublikası Geologiya və Mineral Ehtiyatlar Komitəsinin Sədri
| bayraq                      = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg
| bayraq                      = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg
| bayraq2                      = Flag_of_Azerbaijan.svg
| bayraq2                      = Flag_of_Azerbaijan.svg
| dövr əvvəl                  = 8 noyabr 1991
| dövr əvvəl                  = 8 noyabr [[1991]]
| dövr son                    = 25 iyun 1998
| dövr son                    = 25 iyun [[1998]]
| sələfi                      = vəzifə təsis edilib
| sələfi                      = vəzifə təsis edilib
| xələfi                      =  
| xələfi                      =  
| titul_2                        = Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Geologiya Baş İdarəsinin Rəisi
| titul_2                        = [[Azərbaycan SSR]] Nazirlər Soveti Geologiya Baş İdarəsinin Rəisi
| bayraq_2                      = COA Azerbaijan SSR.png
| bayraq_2                      = COA Azerbaijan SSR.png
| bayraq2_2                      = Flag of Azerbaijan SSR.svg
| bayraq2_2                      = Flag of Azerbaijan SSR.svg
| dövr əvvəl_2                  = 19 aprel 1974
| dövr əvvəl_2                  = 19 aprel [[1974]]
| dövr son_2                    = 8 noyabr 1991
| dövr son_2                    = 8 noyabr [[1991]]
| sələfi_2                      =  
| sələfi_2                      =  
| xələfi_2                      = vəzifə ləğv edilib
| xələfi_2                      = vəzifə ləğv edilib


| titul_3                        = Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatı
| titul_3                        = [[Azərbaycan SSR]] Ali Sovetinin IX çağırış deputatı
| bayraq_3                      = COA Azerbaijan SSR.png
| bayraq_3                      = COA Azerbaijan SSR.png
| bayraq2_3                      = Flag of Azerbaijan SSR.svg
| bayraq2_3                      = Flag of Azerbaijan SSR.svg
| dövr əvvəl_3                  = 1980
| dövr əvvəl_3                  = [[1980]]
| dövr son_3                    = 1984
| dövr son_3                    = [[1984]]
| sələfi_3                      =  
| sələfi_3                      =  
| xələfi_3                      =  
| xələfi_3                      =  


| titul_4                        = Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatı
| titul_4                        = [[Azərbaycan SSR]] Ali Sovetinin X çağırış deputatı
| bayraq_4                      = COA Azerbaijan SSR.png
| bayraq_4                      = COA Azerbaijan SSR.png
| bayraq2_4                      = Flag of Azerbaijan SSR.svg
| bayraq2_4                      = Flag of Azerbaijan SSR.svg
| dövr əvvəl_4                  = 1985
| dövr əvvəl_4                  = [[1985]]
| dövr son_4                    = 1990
| dövr son_4                    = [[1990]]
| sələfi_4                      =  
| sələfi_4                      =  
| xələfi_4                      =  
| xələfi_4                      =  
   
   
| doğum tarixi                = {{doğum tarixi|1929|11|16}}
| doğum tarixi                = {{doğum tarixi|1929|11|16}}
| doğum yeri                  = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}}
| doğum yeri                  = {{SSRİ}}<br>{{AzSSR}}, [[Bakı]]
| vəfat tarixi                 = {{Vəfat tarixi və yaşı|1998|6|25|1929|11|16}}
| ölüm tarixi                 = {{Vəfat_tarixi|1998|7|25}}
| vəfat yeri                   = İstanbul, {{TUR}}
| ölüm yeri                   = [[İstambul]]
| mükafatları                  = {{"Şərəf Nişanı" ordeni}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}<br>{{Yer təkinin fəxri kəşfiyyatçısı}}{{Azərbaycan SSR əməkdar geoloqu}}  
| mükafatları                  = {{"Şərəf Nişanı" ordeni}} {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}
| sülaləsi                    =  
| sülaləsi                    = Şəkinskilər
| atası                        = [[Məmmədəmin Şəkinski]]  
| atası                        = [[Məmmədəmin Şəkinski]]  
| təhsili                      = M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Sənaye İnstitutu, geoloji-kəşfiyyat fakültəsi (–1954)
| anası                        =  
| həyat yoldaşı                = [[Fərəh Şəkinskaya]]
| həyat yoldaşı                = [[Fərəh Şəkinskaya]]
| uşağı                        = [[Emin Şəkinski]]
| uşaqları                    = [[Emin Şəkinski]]
| imzası                      =  
| imzası                      =  
}}
}}
'''Əkrəm Şəkinski''' (1929–1998) — görkəmli mühəndis-geoloq, Azərbaycan Respublikası Geologiya və Mineral Ehtiyatlar Komitəsinin sədri.


==Haqqında məlumatlar==
'''Əkrəm Məmmədəmin oğlu Şəkinski''' — [[Azərbaycan]] dövlət və siyasi xadimi, tanınmış mühəndis.
16 noyabr 1929-cu il tarixdə Bakıda anadan olub.  
 
==Həyatı==
Əkrəm Məmmədəmin oğlu Şəkinski 1929-cu il noyabr ayının 16-da Bakı şəhərində bu gün də böyük hörmətlə xatırlanan əfsanəvi "çekist" Məmmədəmin Şəkinskinin ailəsində dünyaya göz açmışdır. Atasının repressiyaya məruz qalaraq həbs olunması balaca Əkrəmi hələ yeniyetməlik çağlarından əmək fəaliyyətinə başlamağa vadar etdi. O, Xəzər Donanmasının İstehsalat kombinatının çörəkxanasında usta köməkçisi işləyərək qazandığı cüzi vəsaitlə məhrumiyyətlərə düçar olmuş ailəni dolandırırdı. Bir qədər sonra SSRİ "Baştunelmetrotikinti" İdarəsinin Bakıdakı Baş Markşeyder İdarəsində böyük fəhlə, kiçik texnik-geodeziyaçı işləmişdir.
 
1954-cü ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki ADNA) geoloji-kəşfiyyat fakültəsini bitirib. "Azneft" birliyinin Dənizdə Geofiziki Kəşfiyyat İdarəsinə təyinat alan Əkrəm burada seysmik kəşfiyyat partiyasının böyük radiotexnikindən idarənin baş mühəndisliyinədək yüksəlir.
 
Əkrəm Şəkinski "Texnoeksport" Ümumittifaq Birliyi ilə İran neft kompaniyası arasında bağlanmış müqavilənin məsləhətçi-rəhbəri kimi 1966-1968-ci illərdə İrana xidməti ezamiyyətə gedir. Orada onun rəhbərliyi ilə Cənubi Xəzərin İran sektorunda aparılan seysmik kəşfiyyat sayəsində 30-dan artıq perspektivli neft-qaz strukturları aşkarlanaraq dərin qazma işləri üçün hazırlanır. Onun qonşu ölkədəki məhsuldar fəaliyyəti SSRİ Geologiya Nazirliyi tərəfindən yüksək qiymətləndirilir.


===Təhsili===
İrandan qayıtdıqdan sonra Ə.Şəkinski 1969-cu ildə SSRİ Neft Sənayesi Nazirliyinin "Azneftgeofizkəşfiyyat" Trestinin müdiri vəzifəsinə təyinat alır.
1954-cü ildə M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Sənaye İnstitutunun geoloji-kəşfiyyat fakültəsini bitirib.


===Əmək fəaliyyəti===
Ölkənin neft sənayesi sistemində seysmik kəşfiyyat dəstəsinin rəisi, baş mühəndis və trest müdiri vəzifələrində çalışdığı illərdə Ə.Şəkinskinin rəhbərliyi və birbaşa iştirakı ilə quruda və dənizdə bir sıra perspektivli neft-qaz strukturları (quruda Kürsəngi, Qarabağlı, Muradxanlı; dənizdə Bulla-dəniz, Bahar, "Günəşli", Livanov və başqaları) aşkar edilərək dərin kəşfiyyat qazması üçün təhvil verilmişdir. Adları çəkilən strukturların bir qismi sonradan Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin əsas istismar obyektlərinə çevrilmişdir.
Yeniyetmə yaşlarında Xəzər Donanmasının İstehsalat kombinatının çörəkxanasında usta köməkçisi, sonralar SSRİ “Baştunelmetrotikinti” İdarəsinin Bakıdakı Baş Markşeyder İdarəsində böyük fəhlə, kiçik texnik-geodeziyaçı, daha sonralar isə əvvəl “Azneft” birliyinin Dənizdə Geofiziki Kəşfiyyat İdarəsində seysmik kəşfiyyat partiyasının böyük radiotexniki, sonra idarənin baş mühəndisi vəzifəsində işləyib.


1966-1968-ci illərdə “Texnoeksport” Ümumittifaq Birliyi ilə İran neft kompaniyası arasında bağlanmış müqavilənin məsləhətçi-rəhbəri kimi  İrana xidməti ezamiyyətdə olub.  
Xarici ölkələrlə iqtisadi əməkdaşlığa dair danışıqlar aparmaq məqsədilə Ə.Şəkinski hökumət komissiyalarının heyətində - 1969-cu ildə İranda, 1973-cü ildə Nigeriyada olmuşdur.


1969-cu ildə SSRİ Neft Sənayesi Nazirliyinin “Azneftgeofizkəşfiyyat” Trestinin müdiri vəzifəsinə təyin olunub.
1974-cü ilin aprelində Ə.Şəkinski respublika hökumətinin üzvü kimi Nazirlər Soveti Geologiya İdarəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilir və ömrünün sonunadək bu vacib dövlət qurumuna yüksək səriştəlilik, peşəkarlıqla rəhbərlik edir.


1974 – 1991-cü illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Geologiya İdarəsinin rəisi,
Ölkədə mineral-xammal bazasının genişləndirilməsi, faydalı qazıntı ehtiyatlarının artırılması Ə.Şəkinskinin fəaliyyətinin başlıca qayəsi idi. 1975-1990-cı illər ərzində polimetal filizlərinin, yodlu-bromlu suların, qara metallurgiya üçün xammalın resursları 2 dəfədən çox artırıldı. İnşaat materiallarının, üzlük və dekorativ daşların, yeraltı şirin, termomineral və müalicə sularının ehtiyatları yaradıldı.
 
SSRİ Dövlət Ehtiyatlar Komissiyasında 1976-cı ildə Katex, 1983-cü ildə Filizçay və Kasdağ yataqları polimetal filizlərinin sənaye ehtiyatlarının təsdiq edilməsi ilə respublikamızın şimali-qərb bölgəsində əlvan metallurgiyanın güclü mineral-xammal bazası yaradıldı.
1983-1990-cı illər ərzində ölkəmizin geoloji xidməti tarixində ilk dəfə iki mis-qızıl filizi yatağı kəşf olunaraq sənaye kateqoriyaları üzrə ehtiyatları təsdiq edilmişdir. Bunun sayəsində ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində respublika ərazisinin ümumi perspektivləri nəzərə alınmaqla "Azərqızıl" Dövlət şirkətinin yaradılması mümkün oldu.


1991 – 1998-ci illərdə isə Azərbaycan Respublikası Geologiya və Mineral Ehtiyatlar Komitəsinin sədri vəzifəsində çalışıb.
Ə.Şəkinskinin geoloji-kəşfiyyat işlərinə rəhbərliyi dövründə onlarca müxtəlif növ qeyri-filiz xammalı və inşaat materialı yataqları kəşf edilmişdir. Bu müddət ərzində respublikada çoxsaylı inşaat materialı istehsalı kombinatları, tikinti daşı, bentonit gili, alüminium oksidi istehsalı üçün mexanikləşdirilmiş xammal karxanaları, Yeni Neftçala və Bakı Yod zavodları və texnoloji proseslərində mineral-xammal ehtiyatlarından istifadəyə əsaslanan bir çox müəssisə fəaliyyət göstərirdi.


===İctimai-siyasi fəaliyyəti===
Ekoloji və digər problemlərin həlli ilə bağlı məsələlər həmişə Ə.Şəkinskinin diqqət mərkəzində olmuşdur. Buraya, ilk növbədə, yüksək keyfiyyətli yeraltı şirin və müalicəvi mineral su ehtiyatlarının aşkar edilməsi, Bakı şəhərinin su təminatının əsaslandırılması, iqtisadiyyat üçün daim təhlükə mənbəyi olan ekzogen geoloji proseslərin (sürüşmələr, torpaq eroziyası və s.) aşkarlanaraq öyrənilməsi, binaların zirzəmilərində subasması ilə mübarizəyə dair təkliflərin verilməsi, ölkə paytaxtının sanitar-ekoloji şəraitinin yaxşılaşdırılması və başqa bu kimi məsələlər aid idi.
X və XI çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olub.


===Digər===
Əkrəm Şəkinskinin iştirakı ilə Şəki-Qəbələ bölgəsində kəşf olunmuş miqdarı saniyədə 15 kubmetr təşkil edən yeraltı su ehtiyatları hesabına Bakı şəhəri və Abşeron yarımadasının əlavə su təminatının alternativ variantı da yaradılmışdır. Artıq bu variantın tam gerçəkləşməsinə çox az müddət qalır.
Xarici ölkələrlə iqtisadi əməkdaşlığa dair danışıqlar aparmaq məqsədilə SSRİ hökumət komissiyalarının heyətində - 1969-cu ildə İranda, 1973-cü ildə Nigeriyada olmuşdur.


Bir sıra dövlət və hökumət komissiyalarının üzvü olmuş, Sovet İttifaqı nümayəndə heyətinin tərkibində 1989-cu ildə ABŞ-ın Vaşinqton şəhərində keçirilmiş XXVIII Ümumdünya Geoloji Konqresin işində iştirak etmişdir.
Ə.Şəkinskinin elmi axtarışları nəticəsində Qanlı gölün ətraf mühitə, ilk növbədə, metro xəttinə və şəhər qəbiristanlığına zərərli təsiri öyrənilərək bunun ləğvi variantları təklif edilmişdi. Bu təklif də artıq öz müsbət həllini tapıb. Onun təşəbbüsü ilə və rəhbərliyi ilə 1988-1989-cu illər ərzində Bakı və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron yarımadası ərazilərinin radioaktiv çirklənməsinin səviyyəsi hərtərəfli öyrənilmişdir. Nəticə etibarilə fon göstəricilərini üstələyən 100-ə yaxın radioaktiv çirklənmə mənbəyi aşkarlanaraq ləğv edilmişdir.


===Təltif və mükafatları===
Ə.Şəkinski bir sıra dövlət və hökumət komissiyalarının üzvü idi. Sovet İttifaqı nümayəndə heyətinin tərkibində 1989-cu ildə ABŞ-ın Vaşinqton şəhərində keçirilmiş XXVIII Ümumdünya Geoloji Konqresin işində fəal iştirak etmişdi.
[["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|“Qırmızı Əmək Bayrağı”]] və [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf nişanı”]] ordenləri ilə, medallarla, [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı]] ilə təltif olunub.


“Azərbaycan SSR əməkdar geoloqu” və “SSRİ Yer təkinin fəxri kəşfiyyatçısı” fəxri adlarını alıb.
X və XI çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. "Qırmızı Əmək Bayrağı" və "Şərəf nişanı" ordenləri, medallarla, respublika Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilmiş, "Azərbaycan SSR əməkdar geoloqu" və "SSRİ Yer təkinin fəxri kəşfiyyatçısı" fəxri adlarını almışdı.


===Vəfatı===
Ə.Şəkinski iki dəfə - Kürsəngi neft-qaz yatağının aşkar olunması və kəşfiyyatına və Binə-Hövsan və Neftçala yodlu-bromlu su yataqlarının aşkar edilməsi, kəşfiyyatı və sənaye mənimsənilməsi üçün təhvil verilməsinə görə "Yatağın ilk açanı" diplomuna və fəxri nişanına layiq görülmüşdü.
25 iyun 1998-ci il tarixdə − 68 yaşında, İstanbul şəhərində xidməti ezamiyyətdə olarkən vəfat edib. Bakıda Fəxri xiyabanda dəfn olunub.


== Ədəbiyyat ==
Amansız əcəl onu qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin İstanbul şəhərində xidməti ezamiyyətdə olarkən - 1998-ci il iyun ayının 25-də haqladı. O, Bakıda, Fəxri xiyabanda dəfn edilib.
# {{ŞAZ|1|523}}
# {{Sayta istinad2|url=http://anl.az/down/meqale/azerbaycan/azerbaycan_noyabr2009/96861.htm |author1 =Yusifzadə Y.|author2 =Əlizadə Y.|author3 =Quliyev A.|authorlink= |title=Əsl vətəndaşlıq nümunəsi |subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201116104452/http://anl.az/down/meqale/azerbaycan/azerbaycan_noyabr2009/96861.htm |archivedate=16 Nov 2020 |lang= |showlang=yes|responsible=  |website=Anl.az |websiteurl=http://anl.az/ |type= |date=15.11.2009|accessdate= 24.07.2021|quote= |quoteup= |description= |ref= }}


{{Yoxlanılmış məqalə}}
== Xarici keçidlər ==
*[http://sheki-ih.gov.az/print.php?news.33]


[[az:Əkrəm Şəkinski]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatları]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları‎]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları‎]]
[[Kateqoriya:Şəkinskilər]]
[[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]]
[[Kateqoriya:İstanbulda vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:Bakıda dəfn olunanlar]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin məzunları]]
Nəzərə alın ki, redaktələriniz ensiklopedik meyarlara uyğun olmazsa, Şəki Ensiklopediyasının digər bir redaktoru tərəfindən geri qaytarıla, yaxud ensiklopedik meyarlara uyğunlaşdırıla bilər. Əgər burada yazdığınızın başqası tərəfindən redaktə edilməsini istəmirsinizsə, onda yaxşı olar ki, dəyişikliklərinizi heç aktivləşdirməyəsiniz.

Bu səhifədəki redaktələrinizi aktivləşdirmək üçün xahiş edirik əvvəlcə aşağıdakı suala cavab verəsiniz (daha ətraflı…):

İmtina Redaktədə köməklik (yeni pəncərədə açılır)

İşarələr: — – | [] [[]] [[|]] { } {{}} {{|}} {{{|}}} #redirect [[]] [[Kateqoriya:]]

[[Şəkil:||]]

Çox istifadə edilən teqlər: <ref></ref> <ref name=""></ref> <ref name=""/> <ref group=></ref> <references/> <noinclude></noinclude> <includeonly></includeonly> <small></small> <big></big> <blockquote></blockquote> <poem></poem> <math></math> <gallery></gallery> <s></s> <sub></sub> <sup></sup> <center></center> <tt></tt> <u></u> <code></code> <pre></pre> <nowiki></nowiki> <div></div> <font></font> <br/> <!---->

&nbsp;

Simvollar: ""   ()   ' " “” ՝ ․ ՞ ՜ ՛ : ; < > …   * # ° ≈ ≠ ≤ ≥ ± – — × ÷ ← → ↔ ↕ ◄ ► · § ½ ¹ ² ³ ∞ % № € £ ¥ $ ¢ © ® ™

Bu səhifədə istifadə edilmiş şablonlar:

Mənbə — "https://sheki.org/wiki/Əkrəm_Şəkinski"