Redaktə edilir: Ədil xan Yelisuyski

[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]]{{Şəxs
 |Adı                     = Ədil xan Sultanov
 |Tam adı                 = Yelisuyski Ədil xan Əhməd xan oğlu
 |Piktoqram               = xan3
 |Şəkil                   = Ədil xan.png
 |Şəklin ölçüsü           = 
 |Şəklin izahı            = Ədil xan Yelisuyski, 1915-ci il.
 |Digər adı               = Udil xan, Edil xan, Ədil xan İlisuyski
 |Doğum tarixi            = {{Doğum tarixi|1882|12| }}
 |Doğum yeri              = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], {{Rusİmp}}
 |Vəfat tarixi            = {{Vəfat tarixi|1970| | }}
 |Vəfat yeri              = Kirovabad (indiki Gəncə), {{AzSSR}}, {{SSRİ}}
 |Vəfat səbəbi            = 
 |Dəfn yeri               = İmamzadə qəbiristanlığı
 |Vətəndaşlığı            = {{SSRİ}}
 |Həyat yoldaşı           = 
1.Özünün əmisi qızı (türkiyəli xanım)<br/>
2. Bilqeyis xanım Mehrəli bəy qızı
 |Uşağı                   = 
 |Partnyoru               = 
 |Atası                   = Əhməd xan
 |Anası                   = Pəri xanım
 |Milliyəti               = 
 |Dini                    = 
 |İxtisası                = zootexnik
 |Təhsili                 = {{*}} [[:ru:Императорский Новороссийский университет|Novorossiya İperator Universiteti]] (Odessa){{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }} (1904–1907); yaxud Leyspsik Universiteti (Almaniya), zootexnik ixtisası {{Sfn|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|s=334}}; yaxud Sankt-Peterburq Universiteti{{Sfn|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|s=212-213}}<ref name=Q1 group=qeyd/>
 |Fəaliyyəti              = 
 |Fəaliyyət illəri        = 
 |Tanınır                 = 
 |Mükafatları             = 
 |Adının digər versiyası  = <!--Burada şəxsin ad və familiyasının digər yazılış formaları göstərilməlidir; Məsələn, şəxsin adı ''Məmməd Əliyev''dirsə, bura '''Memmed Eliyev''', Mammad Aliyev və s. bu kimi adlar yazmaq olar. Çünki internetdə axtarış edilərkən, çox vaxt ingilis əlifbasında olmayan hərflərin (ə, ü, ö və s.) əvəzinə başqa hərflər yazılır  --> {{dil-ru|Адил-Хан Елисуйский}}
 |İmzası                  = Ədil_xan,_imza.jpg
 |İmzanın izahı           = 30 noyabr 1918-ci il tarixli sənəddə imzası.
 |Saytı                   = 
 |Commons                 = 
}}
'''Ədil xan Yelisuyski''' (1882–1970) — atçılıq sahəsi üzrə tanınmış mütəxəssis və iş adamı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918–1920) Nuxa şəhər idarəsinin başçısı vəzifəsində çalışmışdır. Həm İlisu sultanlarının, həm Şəki xanlarının, həm də Xoyskilərin nəslindən idi.

==Haqqında məlumatlar==
1882-ilin dekabr ayında{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }} [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub. 

1891-ci ildə – 9 yaşı olarkən, 31 yaşlı atası vəfat edib{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}.

===Təhsili===
1901-ci ildə Tiflis real  məktəbini bitirib{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}.

1904 – 1907-ci illərdə [[:ru:Императорский Новороссийский университет|Novorossiya İmperator Universitetində]] (Odessa){{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}, yaxud nə vaxtsa Leypsiq Universitetində (Almaniya) zootexnik ixtisası üzrə{{Sfn|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|s=334}}, yaxud nə vaxtsa Sankt-Peterburqdakı ali təhsil müəssisələrindən birində{{Sfn|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|s=212-213}} təhsil alması barədə məlumatlar var, lakin bu məlumatlardan hansısa birinin təsdiqlənməsi hələlik mümkün olmamışdır<ref name=Q1 group=qeyd/>.

===Əmək fəaliyyəti===
1907-ci ildə Nuxanın 7 verstliyində, atasının şərəfinə onun adını daşıyan Əhmədbəyli at zavodunu (atçılıq təsərrüfatı) yaradıb. Bir neçə ildən sonra həmin zavodu [[Daşüz|Daşüz kəndinə]] köçürüb{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}. 

1914-cü ildə onun at zavodunda 300 başdan artıq at olub. Lakin Birinci Dünya müharibəsinin başlanmasından sonra bu atlardan əvvəl 60, sonra 40, daha sonra 25 başını rus ordusuna verib{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}.

1918-ci ilin noyabr ayında Nuxa şəhər idarəsinin başçısı idi<ref name=Q2 group=qeyd/>.

1920-ci ilin aprel ayında da Nuxa şəhərinin başçısı vəzifəsində çalışması barədə məlumatlar var<ref name=Q3 group=qeyd/>.

1920-ci ildə Azərbaycanda sovet hökumətinin qurulmasından sonra onun yerdə qalan 160 baş atdan ibarət atçılıq təsərrüfatı milliləşdirilib. Lakin bu təsərrüfatın idarə edilməsinə elə özü də rəhbər təyin olunub və 1928-ci ilədək həmin vəzifədə saxlanılıb{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}.

14 fevral 1928-ci il tarixdə Tiflisə köçüb{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}, əvvəl bir müddət ZSFSR Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində, sonra isə uzun müddət digər kənd təsərrüfatı qurumlarında atçılıq sahəsi üzrə müxtəlif vəzifələrdə çalışıb{{Sfn|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|s=334}}.

===Ailəsi=== 
[[Fayl:Ədil xan.jpg|260px|thumb|Ədil xan (solda, ayaq üstə); Mehrəli bəy – Ədil xanın qayınatası (solda, oturan yerdə); Xanoğlan bəy – Ədil xanın qaynı və Mehrəli bəyin oğlu (sağda, ayaq üstə); Bilqeyis xanım – Ədil xanın arvadı, Mehrəli bəyin qızı və Xanoğlan bəyin bacısı (oturan yerdə, sağda). ]]
[[Fayl:Tuti Ədil xan qızı.jpeg|260px|thumb|Tuti Ədil xan qızı (solda, oturan yerdə), arxasındakı nəvəsidir (qızının qızı).  Üçüncü şəxs isə Şəkidən Türkiyəyə getmiş Müqabil Baqiyevdir. 1999-cu il, Türkiyə.]]

İki dəfə ailə qurub. Birinci arvadı Türkiyədən olub və öz əmisi qızı idi<ref name=Q4 group=qeyd/>. Lakin qısamüddətli evlilikdən sonra o, boşanaraq Türkiyəyə qayıdıb və Ədil xandan doğduğu qızını da özü ilə Türkiyəyə aparıb<ref name=Q5 group=qeyd/>. İkinci arvadı qazaxlı Bilqeyis xanım Mehrəli bəy qızı olub. Bu arvadından isə iki oğlu doğulub<ref name=Q6 group=qeyd/>. 

Ədil xanın hansısa arvadından doğulmuş bir qızı isə uşaq yaşında ikən vəfat edib və Ədil xanın Nuxadakı evinin (Sarıtorpaq məhəlləsində, Gödək minarənin yaxınlığında) həyətindəki kiçik məscidin<ref name=Q7 group=qeyd/> yanında dəfn olunub<ref name=Q8 group=qeyd/>.

=== Vəfatı===
1970-ci ildə – 88 yaşında, Kirovabadda (indiki Gəncə) vəfat edib. Oradakı İmamzadə qəbiristanlığında, arvadı Bilqeyisin qəbrinin yanında dəfn olunub.

====Nəsil şəcərəsi====
<div style="height:auto; overflow:auto; "> 
<br/>
{{chart/start|summary=Xoyskilər}}
{{chart|border=1| | | | | | | |i|y|t| | | | | | | | | | | | | |i= [[İsmayıl xan]] |t=[[Hacı Tuti ağa]]}}
{{chart|border=1| | | | | | | | |,|-|^|-|-|-|-|-|.| | | | | | | | | | | | | }}
{{chart|border=1| | | |i|y|sa| |z|y|sk|~|zH| | | | | | | |sa= Səadət bəyim |i=[[İsgəndər xan Xoyski]]|sk=Səkinə bəyim|z=? |zH= əvvəl [[Zaman bəy Şeyxəlibəyov]], sonra Həsən xan Sultanov}}
{{chart|border=1| | | |,|-|-|^|.| | | | | | |`|-|-|-|-|-|-|.| | | | | | | | | | }}
{{chart|border=1| | |sl| |c|y|so| | | | | | | | |əh|y|p| |sl=[[Səltənət bəyim]]|c=[[Cahangir xan Xoyski]]|so=Səltənət bəyim|əh=Əhməd xan|p=Pəri xanım}}
{{chart|border=1| | | | | | | | | |)|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.| | |!| | }}
{{chart|border=1| | | | |əf|y|ə| |sr| |sh| |t| |əd| | | |ə=[[Əmiraslan xan Xoyski]]|əf=Əfşan xanım|sr=Sara bəyim|sh=Sehran bəyim|t=Teymur xan|əd='''Ədil xan'''}}
{{chart|border=1| | | | | |,|-|^|-|.| | | | | | | | | | | | | }}
{{chart|border=1| | | | |c| |b| | | | | | | | | | | | | | |c=Cəfər ağa |b=Bilqeyis bəyim}}
{{chart|border=1| | | | | |!| | | | | | | | | | | | | | | | | | }}
{{chart|border=1| | | | |a| | | | | | | | | | | | | | | | | |a=Azad Xan-Xoyski (Cahangirli)}}
{{chart/end}}</div>

== Qeydlər ==
{{İstinad siyahısı
|group=qeyd
|refs=
<ref name=Q1>Təhsili ilə bağlı təsdiqedici sənədlərin aşkar edilməməsi səbəbindən onun adı Misir Mərdanovla [[Ədalət Tahirzadə|Ədalət Tahirzadənin]] “1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (ensiklopedik soraq kitabı)” kitabına da düşməmişdir.</ref>

<ref name=Q2>[[Ədalət Tahirzadə|Professor Ədalət Tahirzadənin]] öz şəxsi arxivindən Şəki Ensiklopediyasına təqdim etdiyi Nuxa şəhər idarəsinin 30 noyabr 1918-ci il tarixli bir sənədindən (sənəd rus dilindədir) məlum olur ki həmin vaxt Nuxa şəhər idarəsinin rəisi Ədil xan Yelisuyski idi və  Nuxa şəhər idarəsinin rəisi olaraq sənədi özü imzalamışdır.</ref>

<ref name=Q3>Deyilənə görə özü deyibmiş ki, XI Qızıl Ordu Nuxaya yaxınlaşarkən, Nuxanın 12 km-liyində – Qarasuda, onları qarşılayıb və özünü Nuxa şəhərinin başçısı kimi təqdim edib {{Harvnb|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|p=214}}.</ref>

<ref name=Q4>Əmisi qızından doğulmuş qızının adının “Firovsi” {{Harvnb|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|s=336}}, yaxud “Qədəm”{{Harvnb|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|s=216}} olması barədə məlumatlar var. Lakin 1999-cu ildə Şəkidən Türkiyəyə getmiş Müqabil Baqiyev orada Ədil xanın “Tuti” adlı ahıl yaşlı qızı ilə və Tutinin nəvəsi (qızının qızı) ilə görüşmüşdür. Digər məlumatlara görə isə elə həmin illərdə Şəkidən Türkiyəyə getmiş Roza adlı qadın (Abdulla Həşimovun həyat yoldaşı) İstanbul Universitetində oxuyan öz oğlu Abidinlə orada Ədil xanın “Firdovsi” adlı qızı ilə görüşmüş, bu görüşdə Firdovsinin Almaniyada yaşayan oğlu da iştirak etmiş və bu görüşdə Firdovsi öz qız nəvəsinin İngiltərə şahzadəsi ilə evlənməsi barədə onlara məlumat vermişdir {{Harvnb|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|s=336}}.</ref> 

<ref name=Q5>Bir məlumata görə 1960-cı illərdə bir dəfə Kirovabada (indiki Gəncə) gəlmiş və atası ilə görüşmüş {{Harvnb|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|p=336}}, digər məlumata görə isə 1963-cü ildə atası ilə görüşmək istəmiş, amma icazə ala bilməmişdir {{Harvnb|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|p=216}}.</ref>

<ref name=Q6>Ədil xanın Bilqeyis xanımdan doğulmuş bir oğlunun adı Əhmədxan, ikinci oğlunun adı isə Məmmədxan olmuşdur.</ref>  

<ref name=Q7>Ehtimal olunur ki həmin məscidi [[Hacı Tuti ağa]] tikdirmişdir.</ref> 

<ref name=Q8>Bəzi məlumatlara görə Ədil xan 1950-ci illərin sonu 1960-cı illər arasında Nuxada yaşayarkən həmin qəbri açmış, sümükləri hansısa qəbiristanlığa köçürmüşdür {{Harvnb|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|p=215}}.</ref> 
}}

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}

== Ədəbiyyat ==
# {{kitab3
 | müəllif         = [[Əhməd Nəbiyev|Nəbiyev Ə.]]
 | hissə           = {{abbr|'''Конный завод в «Ахмедбейли»'''|İstinad edilən səhifəyə keçid|0}} 
 | hissənin linki  = https://archive.org/details/0_20231110/page/n308/mode/1up
 | başlıq          = Əhməd Nəbiyevin qələmə aldığı Şəki haqqında tarixi-etnoqrafik materiallar (əlyazma)
 | orijinal        = 
 | link            = https://archive.org/details/0_20231110/mode/1up
 | vikimənbə       = 
 | cavabdeh        = 
 | nəşr            = 
 | yer             = 
 | nəşriyyat       = 
 | il              = 
 | cild            =
 | səhifə          =
 | sütunlar        =
 | səhifələr       = 
 | seriya          =
 | isbn            = 
 | doi             = 
 | tiraj           = 
 | archiveurl      = 
 | archivedate     =
 | ref             = Nəbiyev Ə. 
}}
# {{kitab3
 | müəllif         = 
 | hissə           = {{abbr|'''Ədilxan İlisuyski (1888–1970)'''|İstinad edilən hissəyə keçid|0}} 
 | hissənin linki  = http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=271424&pno=334
 | başlıq          = İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)
 | orijinal        = 
 | link            = http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=vtls000271424
 | vikimənbə       = 
 | cavabdeh        = [[Sadıq Murtuzayev|Murtuzayev S.M.]] (tərtibçi)
 | nəşr            = İkinci nəşr
 | yer             = Bakı
 | nəşriyyat       = Vətən
 | il              = 2012
 | cild            =
 | səhifə          = 334 – 336
 | sütunlar        =
 | səhifələr       = 416
 | seriya          =
 | isbn            = 
 | doi             = 
 | tiraj           = 
 | archiveurl      = https://web.archive.org/web/20240127132700/http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=271424&pno=334
 | archivedate     = 27.01.2024
 | ref             = İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)
}}
# {{ŞMASL|2|212-218|Ədil xan}}

==Həmçinin, bax:==
{{kitab3
 | müəllif         = [[:az:Akif Salamoğlu|Salamoğlu A.]]
 | hissə           = 
 | hissənin linki  = 
 | başlıq          = {{abbr|'''Ədil xan'''|İstinad edilən mənbəyə keçid|0}} 
 | orijinal        = 
 | link            = https://issuu.com/kitabxana/docs/edil_xan_-_roman
 | vikimənbə       = 
 | cavabdeh        = 
 | nəşr            = 
 | yer             = Bakı
 | nəşriyyat       = Şərq – Qərb
 | il              = 2008
 | cild            =
 | səhifə          =
 | sütunlar        =
 | səhifələr       = 288
 | seriya          =
 | isbn            = 
 | doi             = 
 | tiraj           = 200
 | archiveurl      = 
 | archivedate     =
 | ref             = 
}}

===Video===
<youtube width="300" height="180">uiwcH2QMerI</youtube>

{{Yoxlanılmış məqalə}}

{{Çapa hazır məqalə}}

{{Akademik məqalə}}

[[az:Ədil xan]]